«سیاست و آیین دولت‌داری» از نگاه میرسیدعلی همدانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد علوم سیاسی؛ استاد علوم تاریخ

چکیده

میرسیدعلی همدانی از بزرگ‌ترین شخصیت‌های  علم و فرهنگ سده‌های میانه است. شناخت میراث علمی این فیلسوف گواهی می‌دهد که وی در تعلیماتش به مسائل گوناگون فلسفی- اخلاقی، سیاست، نظریۀ معرفت، منطق، دیالکتیک و... توجه کرده است. او به‌ویژه دربارۀ سیاست، آیین دولت‌داری، اصول ادارۀ و روابط بین مردم، اندیشه‌های درخور توجهی دارد که امروز هم ارزش خود را از دست نداده‌اند. میرسیدعلی در طول عمر گرانبهای خود به کشورهای مختلف سفر کرده و درنتیجۀ آن با اَشکال مختلف سلطنت و دولت‌داری کشورهای گوناگون آشنا شده و توانسته دربارۀ سیاست و آیین دولت‌داری اندیشه‌هایی پرقیمت پیشنهاد کند. او همچون دانندۀ بزرگ فلسفۀ اسلام، عقاید خود را دربارۀ سیاست محض در پیوستگی به تعلیمات اسلام و پیروی از اصول حکومت‌داری علمای دین و دیگر سیاست‌مداران مسلمان سازمان داده است. عقاید اجتماعی و سیاسی علی همدانی جنبۀ دینی و اخلاقی دارند و او حلّ همه‌گونه مسائل سیاسی را از موضع دین و اخلاق بررسی می‌کند. او همچنین در ادارۀ دولت به خرد و علم و معرفت بهای بلند داده و از پادشاهان خواسته است که ضمن رعایت انصاف و عدالت، به اهل علم و فرهنگ نیز تکیه کنند. این فیلسوف بزرگ برای ادارۀ کشور شرط‌هایی گذاشته است که در آن حقوق و منافع مسلمانان تحت حمایت قرار گرفته است. او به حقوق رعیت غیرمسلمان نیز توجه کرده و رعایت آن‌ها را واجب دانسته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Сиёсат ва оини давлатдорї аз нигоњи Мирсаййидалии Њамадонї

نویسنده [English]

  • Абдурањмон Мањмадов
چکیده [English]

Мирсаййидалии Њамадонї аз бузургтарин шахсиятњои  илму фарњанг садањои миёна аст. Шинохти мероси илмии ин файласуф гувоњї медињад, ки вай дар таълимоташ ба масоили гуногуни фалсафї-ахлоќї, сиёсат, назарияи маърифат, мантиќ, диалектик ва... таваљљуњ кардааст. Ў бавижа дар бораи сиёсат, оини давлатдорї, усули идораї ва равобити байни мардум, андешањои дархури таваљљуње дорад, ки имрўз њам арзиш худро аз даст надодаанд. Мирсаййидалї дар тўли умри гаронбањои худ ба кишварњои мухталиф сафар карда ва дар натиљаи он бо ашколи мухталифи салтанат ва давлатдории кишварњои гуногун ошно шуда ва тавониста дар бораи сиёсат ва оини давлатдорї андешањои пурќимат пешнињод кунад. Ў њамчун донандаи бузурги фалсафаи ислом аќоиди худро дар бораи сиёсат мањз дар пайвастагї ба таълимоти ислом ва пайравї аз усули њукуматдории уламои дин ва дигар сиёсатмадорони мусулмон созмон додааст. Аќоиди иљтимої ва сиёсии Алии Њамадони љанбаи динї ва ахлоќї доранд ва ў њалли њама гуна масоили сиёсиро аз мавзеъи дину ахлоќ баррасї мекунад. Ў њамчунин дар идораи давлат ба хирад ва илму маърифат бањои баланд додаву аз подшоњон хостааст, ки зимни риояти инсофу адолат ба ањли илму фарњанг низ такя кунанд. Ин файласуфи бузург барои идораи кишвар шартњое гузоштааст, ки дар он њуќуќу  манофеъи мусулмонон тањти њимоят ќарор гирифтааст. Ў ба њуќуќи раияти ѓайрмусулмон низ таваљљуњ карда ва риояти онњоро вољиб донистааст.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Мирсаййидалии Њамадонї
  • сиёсат
  • оини давлатдорї
  • таълимоти ислом