«عشق عرفانی» در فلسفۀ علی همدانی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد علوم سیاسی

چکیده

میرسیدعلی همدانی از زمرۀ مردم اهل تصوف عصر چهاردهم میلادی است. آثار این ادب متصوف زیاده از هفتاد بوده و تقریباً همۀ بخش‌های علوم زمان را دربر می‌گیرد. در تعلیمات میرسیدعلی، عشق جایگاه خاص دارد. این عشق برای او سرشار از اندیشه‌های عاشقانه و اهداف عارفانه است و دنیای معنوی‌اش حقیقت عرفانی است. در این مقاله، ضمن تبیین موضوع عشق عرفانی در نگاه میرسیدعلی، مصادیق آن در آثارش مورد بررسی قرار گرفته است. این عارف بزرگ، هستی انسانی را پیش از همه به عشق الهی وابسته دانسته و آن را به عالم روحی حواله کرده است. در این مرتبه، او وجود خویش را فراموش می‌کند و در دنیای محبت غرق می‌شود. او موجودیت خدا را سبب اساسی تمام موجودات می‌شمارد و از این نظر، فلسفة او با مفهوم «وحدت وجود» پیوند می‌خورد که مصادیق این طرز فکر در برخی آثار او ازجمله مثنوی هفت وادی ‌مشاهده می‌شود. به عقیدۀ این عارف بزرگ، عشق تکمیل‌کنندۀ تمام موجودات است و بلندترین درجۀ عشق، عشق الهی است. نگارندۀ مقاله بعد از مطالعه و شرح مختصر فلسفۀ عشق در نگاه سیدعلی همدانی به این نتیجه رسیده که وی در این زمینه بیشتر مبلّغ چهرۀ تابناک دین اسلام است. بنابراین دین و مذهب در تعلیمات او نه‌تنها بزرگ‌ترین منبع اخلاقی، بلکه اساس پیشرفت کاروان تمدن اسلامی به‌شمار می‌رود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ишќи ирфонї дар фалсафаи Алии Њамадонї

نویسنده [English]

  • Абдурањмон Мањмадов
چکیده [English]

Мирсаййидалии          Њамадонї аз зумраи мардуми ањли тасаввуфи асри чањордањуми мелодї аст. Осори ин адаби мутасаввиф зиёда аз њафтод буда ва таќрибан њамаи бахшњои улуми замонро дар бар мегирад. Дар таълимоти Мирсаййидалї ишќ љойгоњи хос дорад. Ин ишќ барои ў саршор аз андешањои ошиќона ва ањдофи орифона аст ва дунёи маънавияш њаќиќати ирфонї аст. Дар ин маќола зимни табйини мавзўи ишќи ирфонї дар нигоњи Мирсаййидалї масодиќи он дар осораш мавриди баррасї ќарор гирифтааст. Ин орифи бузург њастии инсониро пеш аз њама ба ишќи илоњї вобаста дониставу онро ба олами рўњї њавола кардааст. Дар ин мартаба ў вуљуди хешро фаромўш мекунад ва дар дунёи муњаббат ѓарќ мешавад. Ў мављудияти Худоро сабаби асосии њастии тамоми мављудот мешуморад ва аз ин назар фалсафаи ў бо мафњуми «вањдати вуљуд»  пайванд мехўрад, ки масодиќи ин тарзи фикр дар бархе осори ў, аз љумла маснавии «Њафт водї»  мушоњида мешавад. Ба аќидаи ин орифи бузург ишќ такмилкунандаи тамоми мављудот аст ва баландтарин дараљаи ишќ ишќи илоњист. Нигорандаи маќола баъд аз мутолиа ва шарњи мухтасари фалсафаи ишќ дар нигоњи Саййидалии Њамадонї ба ин натиља расида, ки вай дар ин замина бештар мубаллиѓи чењраи тобноки дини ислом аст. Бинобарин дину мазњаб дар таълимоти ў на танњо бузургтарин манбаъи ахлоќї, балки асоси пешрафти корвони тамаддуни исломї ба шумор меравад.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Мирсаййидалии Њамадонї
  • тасаввуф
  • ишќи ирфонї