نوع مقاله : مقاله پژوهشی
نویسنده
دانشیار زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه تربیت مدرس، ایران
چکیده
کلیدواژهها
عنوان مقاله [English]
نویسنده [English]
In the late 19th century, among the Muslims who was under the Russian Empire domination, a social and cultural movement came to emerge which has been known as ‘Modern Methods’ or ‘Modernity’. Following its founder, Ismail Gasprinski (1851-1914), the movement deployed new methods in education in primary schools. After Russian Army was defeated by Japan and the first Russian revolution in 1905, to develop their connection with the public and to spread their tenets, while they were publishing newspaper and magazines to simplify language, simultaneously the movement proceeded to create a rich literature in poetry and narrative literature to modernize their literature both in form and content. In this article we studied the translation of the Tatar novel “The Muslims of Darolrahat”, the most important and most famous utopian literary work of Ismail Gasprinski, which has been translated in Persian in 1915 by Abdolrauf Fitrat Bukharai (1886-1938), one of the leaders of Modernity movement and one of the founders of Tajik Persian modern prose in Bukhara. The results indicated that by being faithful to the content of the novel, the translator has done his best to establish a new Persian language inspired by the intelligible colloquial language of the people of the Bukhara in early 20 century. By alteration in the volume of translation, structure of the original text, and formation of dialogues and passages he has been successful to represent the literary genre of the colloquial language of the people of Bukhara and form a new language.
Дар авохири нимаи дувуми садаи нуздањуми мелодї, дар миёни мусулмонони тањти султаи имперотурии Русия љунбиши иљтимої ва фарњангӣ дар њоли шаклгирӣ буд, ки ба таассї аз шеваи ибдоии бунёнгузори он Исмоилбек Гаспаринский (1851- 1914м), барои омўзиши навин дар макотиби ибтидоии мусулмонони мавсум ба «Усули савтия» ё «Усули љадид», ба «Ҷадидия» машњур шуд. Ин љунбиш пас аз шикасти сангини артиши русияи таззорӣ аз артиши Япония ва вуќўи Инќилоби аввали Русия дар соли 1905м, ба манзури эљоди иртиботи густарда бо тўдаи мардум, барои таблиѓи афкори худ, њамзамон бо рўй овардан ба чоп ва интишори рўзнома ва маљалла ва сода кардани забони онњо, ба халќи осори адабии фохир дар њавзаи шеър ва адабиёти достонии љадид низ даст зад ва аз ин тариќ, ба навсозии адабиёти худ, њам аз назари сурат ва њам аз назари муњтаво иќдом кард. Дар ин маќола, вижагиҳои “Мусулмонони Дор-ур-роњат”, тарљумаи романи тотории “Дор-ур-роњат мусулмонлари” (1906м), муњимтарин ва маъруфтарин асари адабии ормоншањри Исмоил Гаспаринский (1851-1914м), ки Абдуррауфи Фитрати Бухорої (1886-1938м), аз сарони љунбиши љадидия ва бунёнгузори насри навини форсии тоҷикӣ дар Бухоро онро дар 1915м ба форсӣ тарҷума карда аст, баррасӣ шуд. Натоиљи тањќиќ нишон дод, ки мутарљим зимни вафодорӣ ба матни тотории роман аз назари муњтаво тамоми талоши худро барои бунёнгузори забони навойини форсӣ баргирифта аз забони ќобили фањми гуфтории умумии мардуми Бухоро дар авоили ќарни бистум ба кор бурда ва бо афзоиш ё коҳиши ҳаҷми тарҷума, тағйири сохтори наҳвии матни аслӣ, тағйири шакли гуфтугӯҳо ва нақли қавлҳо, аз намоиши гунаи адабии забони гуфтории бухороиён ва дар натиља шаклдиҳӣ ба забони навойин сарбаланд берун омадааст.
کلیدواژهها [English]
)