ورودی به شکرستان طغرل

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

پژوهشگر تاجیک، عضو انجمن نویسندگان تاجیکستان

چکیده

واژۀ «شکر» و ترکیبات و اصطلاحات برساخته از آن مثل شکربار، شکرپاره، شکربوره، شکرپلو، شکرپنیر، شکرشکن و... در نثر و نظم فارسی و تاجیکی در موارد مناسب به‌کار رفته‌اند؛ اما هیچ شاعری به‌اندازۀ نقیب‌خان طغرل احراری از این تعبیرها این‌قدر فراوان و آن هم با استادی تمام استفاده نکرده است. در این مقاله انواع این ترکیب‌ها و اصطلاحات و نحوة کاربرد آن‌ها در اشعار این شاعر توانمند بررسی شده است. در بخش دیگری از مقاله نیز نگارنده دربارۀ اندیشه‌های مختلفی که راجع به شخصیت و آثار نقیب‌خان طغرل مطرح شده، بحث کرده است. طبق آنچه در منابع گوناگون آمده است، طغرل در سال ۱۸۶۵م در خانوادۀ یکی از دولتمندان ناحیۀ فلغر به دنیا آمد و در سال ۱۹۱۹م در ۵۵ سالگی ازسوی سربازان بلشویک براثر تهمتی بی‌‌پایه به قتل رسید. آثار ادبی طغرل صفحۀ تابناکی در تاریخ ادبیات فارسی محسوب می‌شود. دیوان او در سال ۱۹۱۶م در شهر کاگان به نشر رسید. در میان اشعار طغرل، غزل جایگاه ویژه‌ای دارد. از مطالعۀ غزلیات او می‌توان نتیجه گرفت که وی از پیروان سبک بیدل است و در پیروی از این سبک، سلیقۀ خاص خود را دارد. طنز و هجو نیز در آثار او جایگاهی خاص دارد. طنز او حاوی موضوعات اجتماعی است که در قالب غزل و رباعی سروده شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Вуруде ба шакаристони Туѓрал

نویسنده [English]

  • Мирзо Шукурзода
چکیده [English]

Вожаи «шикар»  ва таркиботу истилоњоти бархоста аз он мисли шакарбор, шакарпора, шакарбўра, шакарпалав, шакарпанир, шакаршикан ва... дар насру назми форсию тољикї дар мавориди муносиб ба кор рафтаанд. Аммо њељ шоире ба андозаи Наќибхон Туѓрали Ањрорї аз ин таъбирњо ин ќадр фаровон ва он њам бо устодии тамом истифода накардааст. Дар ин маќола анвоъи ин таркибњо ва истилоњот ва нањваи корбурди онњо дар ашъори ин шоири тавонманд баррасї шудааст. Дар бахши дигаре аз маќола низ нигоранда дар бораи андешањои мухталифе, ки рољеъ ба шахсият ва осори Наќибхони Туѓрал матрањ шуда, бањс кардааст. Тибќи ончи дар манобеъи гуногун омадааст, Туѓрал дар соли 1865м дар хонаводаи яке аз давлатмандони ноњияи Фалѓар ба дунё омад ва дар соли 1919м дар 55- солагї аз сўи сарбозони болшевик бар асари туњмати бепоя ба ќатл расид. Осори адабии вай сафњаи тобноке дар таърихи адабиёти форсї мањсуб мешавад. Девони ў дар соли 1916м дар шањри Когон ба нашр расид. Дар миёни ашъори Туѓрал ѓазал љойгоњи вижае дорад. Аз мутолиаи ѓазалёти ў метавон натиља гирифт, ки вай аз пайравони сабки Бедил аст ва дар пайравї аз ин сабк салиќаи хосси худро дорад. Танзу њаљв низ дар осори ў љойгоње хос дорад. Танзи ў њовии мавзўоти иљтимоист, ки дар ќолаби ѓазал ва рубої суруда шудааст.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Наќибхон Туѓрали Ањрорї
  • шакар
  • осори адабї
  • ѓазал
  • танз ва њаљв