نظر امام اعظم دربارۀ کلام خدا و رابطۀ آن با زبان فارسی در انجام وظایف دینی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار

چکیده

یکی از نخستین کسانی که به جنبه‌های کلامی، فقهی و اصولی کلام خدا توجه کرده و با بیان آرا و اندیشه‌های تازه و بکر در حل مسائل گوناگون مطرح در این زمینه کوشیده، امام اعظم ابوحنیفه است. یکی از موضوعات مطرح دربارۀ کلام خدا این است که کلام الهی در مرتبۀ وجود عینی، یعنی در ذات خداوند نه عربی است و نه عبرانی؛ بلکه صفتی است بسیط و ازلی. در مرتبۀ وجود کتبی قرآن با صفات دیگر متصف می‌شود؛ بدین معنا که در این مرتبه در لباس خط کوفی، نسخ، ثلث یا خطی دیگر ظهور می‌کند. به نظر ابوحنیفه، لفظ برخلاف معنا رکن لازم نیست؛ زیرا لفظ مقصود نیست؛ خصوصاً در حالت نماز که حالت مناجات با خداست. بنابراین، امام اعظم خواندن نماز را با زبان فارسی تجویز می‌کند. علاوه‌بر این گفتن آمین در نماز به زبان فارسی، خواندن تشهد به زبان فارسی، خواندن خطبه در روز جمعه به زبان فارسی، تسمیه، یعنی بردن نام خدا هنگام ذبح حیوان مأکول‌اللحم به زبان فارسی از نظر امام جایز است. همچنین ترجمۀ قرآن به زبان فارسی هرچند از نظر ائمۀ اصول و فقه امثال شافعی کلام خدا نیست، از نظر ابوحنیفه کلام خدا محسوب می‌شود.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Назари Имоми Аъзам дар бораи каломи Худо ва робитаи он бо забони форсӣ дар анљоми вазоифи динӣ

نویسنده [English]

  • Ќурбоналӣ Идрисов
چکیده [English]

Яке аз нахустин касоне, ки ба љанбањои каломї, фиќњї ва усули каломи Худо таваљљуњ карда ва бо баёни оро ва андешањои тозаву бикр дар њалли масоили гуногуни матрањ дар ин замина кўшида, Имоми Аъзам Абўњанифа аст. Яке аз мавзўъоти матрањ дар бораи каломи Худо ин аст, ки каломи илоњї дар мартабаи вуљуди айнї, яъне дар зоти  Худованд на арабї аст ва на ибронї, балки сифатест басит ва азалї. Дар мартабаи вуљуди катбї Ќуръон бо сифоти дигар муттасиф мешавад, бад-ин маъно, ки дар ин мартаба дар либоси хатти куфї, насх, сулс ё хатте дигар зуњур мекунад. Ба назари Абўанифа лафз бар хилофи маъно рукни лозим нест, зеро лафз маќсуд нест, хусусан дар њолати намоз, ки њолати мунољот бо Худост. Бино бар ин, Имоми Аъзам хондани намозро ба забони форсї таљвиз мекунад. Илова бар ин гуфтани омин дар намоз ба забони форсї, хондани ташањњуд ба забони форсї, хондани хутба дар рўзи љумъа ба забони форсї, тасмия, яъне бурдани номи Худо њангоми зибњи њайвон маъкулуллањм (ҳалол гӯшт) ба забони форсї аз назари Имом љоиз аст. Њамчунин тарљумаи Ќуръон ба забони форсї њарчанд аз назари аиммаи усул ва фиќњ амсоли Шофеї каломи Худо нест, аз назари Абўњанифа каломи Худо мањсуб мешавад.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Абўњанифа
  • каломи Худо
  • забони форсї