انقلاب بخارا» یا «بلوا»ی بخارا

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار

چکیده

این مقاله بخشی از کتاب فتنۀ انقلاب در بخارا اثر محمدجان شکوری بخارایی است که با هدف تبیین ماهیت آنچه به انقلاب بخارا موسوم است، به نگارش درآمده است. نگارنده در این مقاله گفته‌ها و نظرهای صدرالدین عینی را در کتاب تاریخ انقلاب بخارا، دربارۀ رویدادهای دو دهۀ آغازین سدۀ بیستم، به‌خصوص سال‌های ۱۹۱۷-۱۹۲۰م مبنا قرار داده و به تحلیل حوادث این دوره پرداخته است. این کتاب نخستین تاریخ‌نامۀ انقلاب بخاراست که در ایام وقوع واقعه نوشته شده است و از‌ آنجا که استاد عینی یکی از فعال‌ترین افراد در عرصۀ اجتماع بود و از بسیاری از رخدادهای زمان آگاهی داشت، گواهی او خیلی اعتبار دارد. در این مقاله تمام حوادث به‌وقوع ‌پیوسته در پایان آگوست و آغاز سپتامبر سال ۱۹۲۰م ذیل هشت بخش مجزا تبیین و بررسی شده و در پایان نگارنده به این نتیجه رسیده است که رخدادهای پرتلاطم این چند روز در بخارا هرگز به انقلاب اجتماعی مانندی نداشته است و طبق نظر صدر ضیا رخدادهای این چهار روز نه انقلاب اجتماعی، بلکه نابودی وطن مقدس بوده و بیشتر از اینکه بتوان آن را انقلاب بخارا دانست، بلا و بلوا بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

«Инќилоби Бухоро» ё «балво»-и Бухоро?

نویسنده [English]

  • Муњаммадљон Шакурии Бухорої
چکیده [English]

Ин маќола бахше аз китоби «Фитнаи инќилоб дар Бухоро»- асари Муњаммадљон Шакурии Бухороист, ки бо њадафи табйини моњияти ончи ба Инќилоби Бухоро мавсум аст, ба нигориш даромадааст. Нигоранда дар ин маќола гуфтањо ва назарњои Садриддин Айниро дар китоби «Таърихи Инќилоби Бухоро», дар бораи рўйдодњои ду дањаи оѓозини садаи бистум, бахусус солњои 1917-1920 мабно ќарор дода ва ба тањлили њаводиси ин давра пардохтааст. Ин китоб нахустин таърихномаи Инќилоби Бухорост, ки дар айёми вуќўъи воќеа навишта шудааст ва аз он љо, ки устод Айнї яке аз фаъолтарин афрод дар арсаи иљтимоъ буд ва аз бисёре аз рухдодњои замон огоњї дошт, гувоњии ў хеле эътибор дорад. Дар ин маќола тамоми њаводиси бавуќўъпайваста дар поёни август ва оѓози сентябри соли 1920 зайли њашт бахши муљаззо табйину баррасї шуда ва дар поён нигоранда ба ин натиља расидааст, ки рухдодњои пурталотуми ин чанд рўз дар Бухоро њаргиз ба инќилоби иљтимої монандї надоштааст ва тибќи назари Садри Зиё рухдодњои ин чањор рўз на инќилоби иљтимої, балки нобудии ватани муќаддас буда ва бештар аз ин ки битавон онро Инќилоби Бухоро донист, бало ва балво будааст.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Инќилоби Бухоро
  • Садриддин Айнї
  • «Таърихи Инќилоби Бухоро»
  • балвои Бухоро