زائور دخته، مردی از تبار هنر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

شاعر، سردبیر مجله فیروزه

چکیده

زائور دخته در شهر مَخاچ‌قلعة جمهوری داغستان متولد شد. پدرش از مهاجران ایران بود. خانوادۀ زائور در سال‌های دهة پنجاه به تاجیکستان کوچ کردند. او در سال 1960م وارد شعبة غیرحضوری  دانشکدة فیلم‌برداری انستیتو دولتی عمومی‌اتفاقی سینمایی شد و بدین ترتیب به عالم جذاب و پیچیدة هنر هفتم راه یافت. زائور بیش از سی سال از عمر بابرکتش را صرف تولید در «تاجیک‌فیلم» کرد و قریب هفتصد فیلم مستند و هزار سوژه آفرید. وی به‌عنوان فیلم‌بردار و کارگردان، فیلم‌های مستندی همچون «ملکه»، «میرزای ما»، «باقی رحیم‌زاده»، «استاد»، «عید عروسان»، «کشور آفتاب و کوه‌ها» و... را منظور تماشاچیان گرداند که برگرفته از گنجینه‌های تاریخی است. نخستین فیلم هنری‌ای‌ که زائور اواخر سال‌های شصت در تهیة آن به‌عنوان فیلم‌بردار حضور داشت، محصول کارگردان تاجیک، صحبت حامداف، با نام «واخوری در نزد مسجد کهنه» است. درک زائور از سوژه، درکی منطقی بود و قدرت تحلیل وی باعث می‌شد که تمام وقایع به‌صورت یک رشته و زنجیرة منطقی و پیوسته تجسم یابد. زائور دخته طی ده دوازده سال اخیر و بعد از بازنشسته شدن به‌صورت جدی‌تر به هنر عکاسی روی آورد و در بایگانی او هزاران عکس گوناگون محفوظ‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Заур Дахте, марде аз табори њунар

نویسنده [English]

  • Зулфия Атоӣ
چکیده [English]

Заур Дахте дар шањри Махачќалъаи Ҷумњурии Доѓистон мутаваллид шуд. Падараш аз муњољирони Эрон буд. Хонаводаи Заур дар солњои дањаи панљоњ ба Тољикистон кўч карданд. Ў дар соли 1960 мелодӣ вориди шуъбаи ѓайрињузурии Донишкадаи филмбардории Институти давлатии умумииттифоќии синамоӣ шуд ва бад-ин тартиб ба олами љаззоб ва печидаи њунар роњ ёфт. Заур беш аз сї сол аз умри бобаракаташро сарфи тавлид дар «Тољикфилм»  кард ва ќариб њафтсад филми мустанад ва њазор сюжет офарид. Вай ба унвони филмбардор ва коргардон, филмњои мустанаде њамчун «Малика», «Мирзои мо», «Боќӣ Рањимзода», «Устод», «Иди арўсон», «Кишвари офтоб ва кўњњо»  ва...ро манзури тамошочиён гардонд, ки баргирифта аз ганљинањои таърихї аст. Нахустин филми њунарие, ки Заур авохири солњои шаст дар тањияи он ба унвони филмбардор њузур дошт, мањсули коргардони тољик, суњбат Њомидов, бо номи «Вохӯрӣ дар назди масљиди куњна»  аст. Дарки Заур аз сюжет, дарки мантиќӣ буд ва ќудрати тањлили вай боис мешуд, ки тамоми ваќоеъ ба сурати як ришта ва занљираи мантиќї ва пайваста таљассум ёбад. Заур Дахте тайи дањ-дувоздањ соли ахир ва баъд аз бознишаста шудан ба сурати љиддитар ба њунари аккосӣ рўй овард ва дар бойгони ў њазорон акси гуногун мањфузанд.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Заур Дахте
  • филмбардорї
  • аккосӣ