مرجانی و مرحلۀ نو رشد ادبی خلق‌های تاجیک و تاتار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار

چکیده

گسترش روابط دوجانبۀ ادبیات معارف‌پروری و دورۀ نوی آن (جدیدیه) در تاریخ افکار اجتماعی دیدگاهی نوین گشود. ش. مرجانی از دانشمندان برجستۀ معارف‌پرور تاتار است که در کنار دیگر دانشمندان این جریان برای ترقی حیات و برابر کردن تمام ارکان فرهنگ و ادب با سطح اروپایی تلاش کرده است. فعالیت‌های مرجانی نشان‌دهندة ارتباط او با حوزة تمدن ایرانی است. او از دوران نوجوانی با زبان فارسی تاجیکی آشنا بوده و برای طالب‌علمان تاتار دستور نو صرف‌و‌نحو فارسی تاجیکی تألیف کرده است. در این مقاله ضمن بیان شرح مختصری از زندگی مرجانی، تلاش‌های او در مسیر معارف‌پروری و اصلاحات‌خواهی به‌تفصیل مورد بحث قرار گرفته است. از مجموع مباحث این مقاله می‌توان چنین نتیجه‌گیری کرد که افکار معارف‌پروری و مطبوعات جدیدیۀ تاتاری انعکاس‌دهندۀ روح زمان خود بوده، سنت تاریخی را ادامه داده و در مسائل مهم جامعۀ ادبی مردم تاجیک و تاتار روح تازه دمیده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Марљонї ва марњалаи нави рушди адабии халќњои тољик ва тотор

نویسنده [English]

  • Муртазо Зайниддинов
چکیده [English]

Густариш равобити дуљонибаи адабиёти маорифпарварї ва давраи нави он (љадидия) дар таърихи афкори иљтимої дидгоњи навин гушуд. Ш. Марљонї аз донишмандони барљастаи маорифпарвари тотор аст, ки дар канори дигар донишмандони ин љараён барои тараќќии њаёт ва баробар кардани тамоми аркони фарњангу адаб бо сатњи  аврупої талош кардааст. Фаъолиятњои Марљонї нишондињандаи иртиботи ў бо њавзаи тамаддуни эронї аст. Ў аз даврони нављавонї бо забони форсии тољикї ошно буда ва барои толибилмони тотор дастури нави сарфу нањви форсии тољикї таълиф кардааст. Дар ин маќола зимни баёни шарњи мухтасаре аз зиндагии Марљонї, талошњои ў дар масири маорифпарварї ва ислоњотхоњї батафсил мавриди бањс ќарор гирифтааст. Аз маљмўъи мабоњиси ин маќола метавон чунин натиљагирї кард, ки афкори маорифпарварї ва матбуоти љадидияи тоторї инъикосдињандаи рўњи замони худ буда, суннати таърихиро идома дода ва дар масоили муњимми љомеаи адабии мардуми тољику тотор рўњи тоза дамидааст.

کلیدواژه‌ها [English]

  • маорифпарварї
  • Ш. Марљонї
  • тотор
  • форсии тољикї