وارثان رودکی در سمرقند کنونی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار

چکیده

سمرقند کنونی ادامۀ سنت ادبیاتی است که آغازگر آن استاد رودکی بود و در زمان‌های بعدی رشد و رونق یافت. این شکوفایی در عصر کنونی نیز در سمرقند همچنان برقرار است. در ابتدای سدۀ بیستم، سمرقند از واقعه‌های انقلابی سرشار بود که باعث بیداری ملی و به‌وجود آمدن ادبیات معارف‌پروری و درنهایت ادبیات نوی تاجیک شد. بنیان‌گذار ادبیات نوین تاجیک، صدرالدین عینی (۱۸۷۸-۱۹۵۴م) است که در ابتدای سال‌های عصر بیستم از بخارا به سمرقند آمد و راهنمای محیط ادبی سمرقند شد. در این مقاله به تعداد زیادی از شاعران و نویسندگان عصر بیست که به رشد و کمال ادبیات تاجیک و ازبک خدمت شایانی کرده‌اند، اشاره شده است و از ده‌ها ادیب و عالم عصر کنونی که در رونق علم و ادب تاجیکستان سهم ارزنده داشته و در سمرقند به کمال رسیده‌اند، شرح مختصری بیان شده است. در سال‌های اخیر، در سمرقند محافل «حافظ‌خوانی»، «شاهنامه‌خوانی»، «بیدل‌خوانی»، انجمن علمی اختصاص‌یافته به جایگاه شعر نو در ادبیات فارسی معاصر با اشتراک شاعران و دانشمندان ایرانی خیلی باشکوه برگزار می‌شود و همچنین، ادیبان و دانشمندان سمرقند در انجمن‌های علمی بین‌المللی روسیه، ایران، تاجیکستان و کشورهای دیگر شرکت می‌کنند. نگارنده در پایان این مقاله به این نتیجه رسیده است که فعالیت‌های ادبی صورت‌گرفته در سمرقند نشان‌دهندة پاس ‌داشته شدن شعر و ادب فارس و تاجیک ازسوی وارثان رودکی است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ворисони Рўдакї дар Самарќанди кунунї

نویسنده [English]

  • Аслиддин Ќамарзода
چکیده [English]

Самарќанди кунунї идомаи суннати адабиётест, ки оѓозгари он устод Рўдакї буд ва дар замонњои баъдї рушду равнаќ ёфт. Ин шукуфої дар асри кунунї низ дар Самарќанд њамчунон барќарор аст. Дар ибтидои садаи бистум Самарќанд аз воќеањои инќилобї саршор буд, ки боиси бедории миллї ва ба вуљуд омадани адабиёти маорифпарварї ва дар нињоят адабиёти навини тољик шуд. Бунёнгузори адабиёти навини тољик Садриддин Айнї (1878-1954 м.) аст, ки дар ибтидои солњои асри бистум аз Бухоро ба Самарќанд омад ва роњнамои муњити адабии Самарќанд шуд. Дар ин маќола ба теъдоди зиёде аз шоирон ва нависандагони асри бист, ки ба рушду камоли адабиёти тољик ва ўзбак хидмати шоёне кардаанд, ишора шудааст ва аз дањњо адиб ва олими асри кунунї, ки дар равнаќи илму адаби Тољикистон сањми арзанда доштаву дар Самарќанд ба камол расидаанд, шарњи мухтасаре баён шудааст. Дар солњои ахир дар Самарќанд мањофили «Њофизхонї», «Шоњномахонї», «Бедилхонї», анљумани илмї ихтисос ёфта, ба љойгоњи шеъри нав дар адабиёти форсии муосир бо иштироки шоирон ва донишмандони эронї хеле бошукўњ баргузор мешавад ва њамчунин адибон ва донишмандони Самарќанд дар анљуманњои илмии байналмилалии Русия, Эрон, Тољикистон ва кишварњои дигар ширкат мекунанд. Нигоранда дар поёни ин маќола ба ин натиља расидааст, ки фаъолиятњои адабии суратгирифта дар Самарќанд нишондињандаи пос дошта шудани шеъру адаби форсу тољик аз сўи ворисони Рўдакист.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Самарќанд
  • ворисони Рўдакї
  • асри кунунї