وصف خجند و خجندیان در شعر فارسی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار

چکیده

خجند از مراکز مهم ادبی و فرهنگی فارسی‌زبانان آسیای مرکزی، یعنی تاجیکستان محسوب می‌شود و بسیاری از شعرای بزرگ ادبیات فارسی مثل سعدی، حافظ، ظهیر فاریابی و... با این شهر و اهالی آن ارتباط قوی داشتند. در دورۀ سلجوقیان، رهبری علمی و مذهبی اصفهان در اختیار آل خجند گذاشته شد و این موضوع سبب نفوذ و اعتبار فضلای خجند در شهرهایی مثل اصفهان، ری، نیشابور و... گردید. ازهمین‌رو، بسیاری از سخن‌سرایان نامور ادب فارسی به این محافل روی آوردند و با رؤسای خجندی دوستی و مودت برقرار کردند. جمال‌الدین عبدالرزاق اصفهانی، کمال‌الدین اصفهانی، خاقانی شروانی، سیف‌الدین اسفرنگی، رفیع‌الدین لبنانی، ظهیر فاریابی و اثیرالدین اخسیکتی ازجمله شعرایی هستند که با خاندان خجندی دوستی و همکاری داشته‌اند. در این مقاله، دربارة شکل‌گیری و نحوۀ ارتباط این شاعران با آل خجند با تکیه بر مطالب نقل‌شده در منابع گوناگون به‌تفصیل سخن رفته است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Васфи Хуљанд ва хуљандиён дар шеъри форсї

نویسنده [English]

  • Абдулманнони Насриддини Хуљандї
چکیده [English]

Хуљанд аз марокизи муњимми адабї ва фарњангии форсизабонони Осиёи Марказї, яъне Тољикистон мањсуб мешавад ва бисёре аз шуарои бузурги адабиёти форсї, мисли Саъдї, Њофиз, Зањири Форёбї ва... бо ин шањр ва ањолии он иртиботи ќавї доштаанд. Дар давраи Салљуќиён рањбарии илмї ва мазњабии Исфањон дар ихтиёри Оли Хуљанд гузошта шуд ва ин мавзўъ сабаби нуфузу эътибори фузалои Хуљанд дар шањрњое мисли Исфањон, Рай, Нишопур ва... гардид. Аз њамин рў бисёре аз сухансароёни номвари адаби форсї ба ин мањофил рўй оварданд ва бо руасои хуљандї дўстї ва маваддат барќарор карданд. Љамолуддини Абдурраззоќи Исфањонї, Камолуддини Исфањонї, Хоќонии Шарвонї, Сайфуддини Исафрангї, Рафеъуддини Лунбонї, Зањири Форёбї ва Асируддини Ахсикатї аз љумлаи шуарое њастанд, ки бо хонадони хуљандї дўстї ва њамкорї доштаанд. Дар ин маќола дар бораи шаклгирї ва нањваи иртиботи ин шоирон бо Оли Хуљанд бо такя бар матолиби наќлшуда дар манобеъи гуногун батафсил сухан рафтааст.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Оли Хуљанд
  • Исфањон
  • шеъри форсї