بانوان سخنور خجند

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار

چکیده

خجند شهری است معروف در سرزمین ماوراءالنهر که از قدیم مرکز علم و ادب و تمدن بوده است. در این مقاله، به برخی ویژگی‌های شعری بانوان سخن‌سرای خجند که نمایانگر جهان‌بینی، ذوق، محیط اجتماعی و سبک نگارش آن‌هاست، پرداخته شده است. از میان بانوان سخن‌سرای خجند می‌توان به مونسه مهستی خجندی، زیبای خجندی، فضیلت خجندی و شریفه‌بی‌بی عاجز خجندی اشاره کرد. مونسه مهستی از شاعره‌های ممتاز خجندی‌الاصل است که در رباعی‌سرایی بسی چیره‌دست بود. تخیلات بکر، صور خیال جذاب، سادگی زبان و مضامین عاشقانه از ویژگی‌های برجستۀ اشعار اوست. زیبای خجندی از دیگر بانوان سخن‌سرای خجند است که باوجود ازبین رفتن دیوان اشعارش نمونه‌هایی از اشعار او در بیاض‌ها و سفینه‌ها ثبت است. وی به سبک خراسانی شعر می‌سروده و موضع غزلیاتش نیز غالباً عاشقانه بوده است. قنبرخان خجندی و دخترانش معظم و معطرخان از دیگر شاعره‌های نامدار منطقۀ خجند هستند که به زبان تاجیکی و ترکی شعر سروده‌اند. از دیگر شاعره‌های منطقۀ خجند می‌توان به فضیلت و شریفه‌بی‌بی‌ عاجز خجندی اشاره کرد. در این مقاله نگارنده پس از معرفی این شاعران و بررسی مضامین و سبک شعری آن‌ها به این نتیجه رسیده است که این بانوان سخنور بیشتر در قالب رباعی و غزل شعر سروده‌اند. مهم‌ترین موضوعات اشعار آن‌ها عشق، شکایت از زمان، طالع و تقدیر، و تسلیم شدن به قضا و قدر است. زبان و اسلوب شعر این بانوان صاحب‌ذوق ساده و روان و عامه‌فهم است.
 

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Бонувони суханвари Хуљанд

نویسنده [English]

  • Мављуда Урунова
چکیده [English]

Хуљанд шањрест маъруф дар сарзаминМовароуннањр, ки аз ќадим маркази илму адабу тамаддун будааст. Дар ин маќола ба бархе вижагињои шеърии бонувони сухансарои Хуљанд, ки намоёнгари љањонбинї, завќ, муњити иљтимої ва сабки нигориши онњост, пардохта шудааст. Аз миёни бонувони сухансарои Хуљанд метавон ба Мўниса Мањастии Хуљандї, Зебои Хуљандї, Фазилати Хуљандї ва Шарифабибї Ољизи Хуљандї ишора кард. Мўниса Мањастї аз шоирањои мумтози хуљандиюласл аст, ки дар рубоисрої басе чирадаст буд. Тахайюлоти бикр, сувари хаёли љаззоб, содагии забон ва мазомини ошиќона аз вижагињои барљастаи ашъори ўст. Зебои Хуљандї аз дигар бонувони сухансарои Хуљанд аст, ки бо вуљуди аз байн рафтани девони ашъораш намунањое аз ашъори ў дар баёзњо ва сафинањо сабт аст. Вай ба сабки хуросонї шеър месуруда ва мавзўи ѓазалёташ низ ѓолибан ошиќона будааст. Ќанбархони Хуљандї ва духтаронаш Муаззам ва Муаттар аз дигар шоирањои номдори мантиќаи Хуљанд њастанд, ки ба забони тољикї ва туркї шеър сурудаанд. Аз дигар шоирањои мантиќаи Хуљанд метавон ба Фазилат ва Шарифабибї Ољизи Хуљандї ишора кард. Дар ин маќола нигоранда пас аз муаррифии ин шоирон ва баррасии мазомин ва сабки шеърии онњо ба ин натиља расидааст, ки ин бонувони суханвар бештар дар ќолаби рубої ва ѓазал шеър сурудаанд. Муњимтарин мавзўъоти ашъори онњо ишќ, шикоят аз замон, толеъ ва таќдир ва таслим шудан ба ќазову ќадр аст. Забон ва услуби шеъри ин бонувони соњибзавќ содаву равону оммафањм аст.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Хуљанд
  • Мўниса Мањастї
  • Зебои Хуљандї
  • Фазилати Хуљандї
  • Ќанбархони Хуљандї
  • Шарифабибї Ољизи Хуљандї

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار