نخستین دستور گردآوری فرهنگ مردمی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار

چکیده

 از سال 1872م، محققان شرق‌شناس به تحقیق در زمینة فولکلور تاجیک و فرهنگ مردمی پرداختند. از سال 1872م تا آغاز سال 1920م، تعداد عمومی پژوهش و طبع و نشر فولکلور تاجیک از 77 نگذشته است. درواقع، تحقیق و انتشار ایجادیات شفاهی (نظم و نثر شفاهی) خلق در سال‌های بیست، در زمان شوروی وسعت یافت؛ به‌طوری که در این سال‌ها تعداد تحقیق و چاپ این آثار به شصت اثر رسید و در شهر دوشنبه مراکز تحقیق فولکلور تاجیک ایجاد شد. یکی از کسانی که تأثیر زیادی در جمع‌آوری ایجادیات شفاهی مردمی تاجیکستان داشت، نذرالله بیکتاش بود که گرفتار غرض‌های سیاسی و شخصی شد. وی یکی از نخستین علمای تاجیک است که در رشد علم فیلولوژی تاجیکستان سهمی عمده داشت. افزون‌بر این، بیکتاش در این روند نقش سروری نیز داشته است. وی رئیس کمیتة تاجیک‌شناسی بوده و سروری بخش فیلولوژی نخستین مؤسسة علمی، یعنی انستیتوی تحقیقات علمی تاجیکستان (۱۹۳۰-۱۹۳۲م) را برعهده داشته است. نگارنده در این مقاله سعی دارد تا توجه خوانندگان محترم را به یکی از تألیفات دستوری بیکتاش باعنوان دربارة غن (جمع) کردن ادبیات دهنکی (شفاهی) خلق معطوف کند که گواه مایة علمی و آگاهی او از مسائل فولکلورشناسی نوین است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Нахустин дастури гирдоварии фарњанги мардумї

نویسنده [English]

  • Абдулхолиќ Набавї
چکیده [English]

 Аз соли 1872 м. муњаќќиќони шарќшинос ба тањќиќ дар заминаи фолклори тољик ва фарњанги мардумї пардохтанд. Аз соли 1872 м. то оѓози соли 1920 м. теъдоди умумии пажўњиш ва табъу нашри фолклори тољик аз 77 нагузаштааст. Дар воќеъ тањќиќ ва интишори эљодиёти шифоњї (назму насри шифоњї) –и халќ дар солњои бист, дар замони Шўравї вусъат ёфт; Ба тавре ки дар ин солњо теъдоди тањќиќ ва чопи ин осор ба шаст асар расид ва дар шањри Душанбе марокизи тањќиќи фолклори тољик эљод шуд. Яке аз касоне, ки таъсири зиёде дар љамъоварии эљодиёти шифоњии мардуми Тољикистон дошт, Назруллоњи Бектош буд, ки гирифтори ѓаразњои сиёсї ва шахсї шуд. Вай яке аз нахустин уламои тољик аст, ки дар рушди илми филологияи Тољикистон сањми умда дошт. Афзун бар ин Бектош дар ин раванд наќши сарварї низ доштааст. Вай раиси кумитаи тољикшиносї буда ва сарварии бахши филологияи нахустин муассисаи илмї, яъне Институти тањќиќоти илмии Тољикистон (1930-1932 м.)-ро бар уњда доштааст. Нигоранда дар ин маќола саъй дорад, то таваљљуњи хонандагони муњтарамро ба яке аз таълифоти дастурии Бектош бо унвони «Дар бораи ѓун (љамъ) кардани адабиёти дањанакии (шифоњии) халќ» маътуф кунад, ки гувоњи мояи илмї ва огоњии ў аз масоили фолклоршиносии навин аст.

کلیدواژه‌ها [English]

  • фолклор
  • фарњанги мардумї
  • Назруллоњи Бектош
  • илми филология