نگاهی به آثار تاریخی و فرهنگی ختلان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار

چکیده

سرزمین ختلان در طول تاریخ از شهرها و آبادی‌هایی ازقبیل مُنک، هُلبوک، ِبک، پَرغَر و... متشکل بوده است که در طول زمان و بر اثر حوادث روزگار بیشتر این شهرها از بین رفته‌اند؛ اما برخی آثار باقی‌مانده از این شهرها طی حفریات باستان‌شناسان کشف شده‌اند. در این مقاله این آثار تاریخی کشف‌شده به چهار دسته تقسیم‌ شده‌اند: 1. آثار باستانی؛ 2. آثار تاریخی؛ 3. آثار معماری؛ 4. آثار زیارتی. در میان این آثار باستانی و تاریخی شهر و شهرک‌های هلبوک، صیاد، سَکسَناخور، زال زرد، کفترخانه، مُنْک، پوشن و مؤمن‌آباد دارای اهمیت ویژه هستند. در این مقاله همچنین در میان آثار معماری این سرزمین، از مقبره‌های میرسیدعلی همدانی، داملا اکرام، یارمحمد ولی، شاه خاموش، مولانا تاج‌الدین، حضرت سلطان، و چند تن از بزرگان دیگر که افتخار ختلان‌زمین و کل تاجیکستان‌اند، نام برده‌ شده است و ازجمله آثار زیارتی که تا به امروز کشف شده‌اند، نیز به قورغان و مسکن‌گاه مکان مار، مقبرۀ امام‌ جعفر صادق (ع) در ناحیه شورآباد ختلان و چند مورد دیگر اشاره شده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Фалакрезу фалакхез аст Кӯлоб

نویسنده [English]

  • Ќањњори Расулиён
چکیده [English]

Сарзамини Хатлон дар тўли таърих аз шањрњо ва ободињое аз ќабили Мунк, Њулбук, Ибк, Парѓар ва... муташаккил будааст, ки дар тўли замон ва бар асари њаводиси рўзгор бештари ин шањрњо аз байн рафтаанд. Аммо бархе осори боќимонда аз ин шањрњо тайи њафриёти бостоншиносон кашф шудаанд. Дар ин маќола ин осори таърихии кашфшуда ба чањор даста таќсим шудаанд: 1. Осори бостонї; 2. Осори таърихї; 3. Осори меъморї; 4. Осори зиёратї. Дар миёни ин осори бостонї ва таърихї шањру шањракњои Њулбук, Сайёд, Саксанохур, Золи Зар, Кафтархона, Мунк, Пушин ва Муъминобод дорои ањаммияти вижа њастанд. Дар ин маќола њамчунин дар миёни осори меъмории ин сарзамин аз маќбарањои Мир Саййидалии Њамадонї, Домулло Икром, Ёрмуњаммади Валї, Шоњи Хомўш, Мавлоно Тољуддин, Њазрати Султон ва чанд тан аз бузургони дигар, ки ифтихори Хатлонзмин ва кулли Тољикистонанд, ном бурда шудааст ва аз љумлаи осори зиёратї, ки то ба имрўз кашф шудаанд, низ ба Қурѓон ва маскангоњи Макони мор, маќбараи Имом Љаъфари Содиќ (а) дар ноњияи Шўроободи Хатлон ва чанд мавриди дигар ишора шудааст.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Хатлон
  • осори бостонї
  • осори таърихї
  • осори меъморї
  • осори зиёратї
  • перомуни афсонањои мардуми Кўлоб