رابطۀ ادبیات حرفه‌ای و فولکلور در آثار میرسعید میرشکر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار

چکیده

در ادبیات معاصر تاجیک آثاری که براساس روایت و اساطیر نوشته شده‌اند، بسیار دچار آمده‌اند و نویسندگان زیادی به خلق آثار براساس روایت‌ها و افسانه‌های قدیمی خلق تاجیک پرداخته‌اند؛ لیکن از همه بیشتر م. میرشکر اساطیر و روایات و افسانه‌های خلقی را برای ترغیب سنت‌های عالی اخلاقی، اجتماعی و سیاسی، وطن‌پروری و انسان‌دوستی، و اتحاد و یگانگی استفاده کرده است و داستان قشلاق طلایی گواه روشنی بر این اندیشه است. از روی مندرجۀ اساطیری سوژۀ این داستان به حکایت جَمبُل مستان حماسۀ خلقی تاجیک، کوراوغلی، شباهت دارد. تکیه بر فولکلور نیز کم‌و‌بیش در آثار ادیبان عصر بیست تاجیک دوام کرده که در ایجادیات م. میرشکر از همه بیشتر ادامه یافته است. از سال‌های سی در آثار میرشکر مثل و مقال و عبارت‌های خلقی فراوان استفاده می‌شوند که از یک طرف تأثیر آموزش سنت‌های ادبیات شفاهی و از طرف دیگر طلبات ادبیات نو است. شاعر بعد از آن تا سال‌های هشتاد قرن بیستم به حکمت‌آموزی روی آورده است. این رویه از داستان لوای ظفر آغاز شده و در داستان عصیان خرد به درجۀ بلند رسیده است. روی آوردن میرشکر به ادبیات شفاهی و گویش‌ها باعث شده است که زبان برخی از آثار شاعر با زبان گویشی آمیخته شود که این از خصوصیتی منفی به‌حساب می‌آید. خلاصۀ سخن آنکه میرشکر طرفدار نگه داشتن بهترین سنت‌های ادبیات کلاسیک و به آن موافق کردن سنت‌های ادبیات شفاهی، ادبیات جهان و روس بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Робитаи адабиёти ҳирфаӣ ва фолклор дар осори Мирсаид Миршакар

نویسنده [English]

  • А. Чароғабдолов
چکیده [English]

Дар адабиёти муосири тољик осоре, ки бар асоси ривоят ва асотир навишта шудаанд, бисёр дучор омадаанд ва нависандагони зиёде ба халќи осор бар асоси ривоятњо ва афсонањои ќадими халќии тољикӣ пардохтаанд. Лекин аз њама бештар Мирсаид Миршакар асотиру ривоёт ва афсонањои халќиро барои тарѓиби суннатњои олии ахлоќї, иљтимої ва сиёсї, ватанпарварї ва инсондўстї ва иттињоду ягонагї истифода кардааст ва достони «Ќишлоќи тилої» гувоњи равшане бар ин андеша аст. Аз рўйи мундариљаи асотирї сужаи ин достон ба њикояти Чамбули мастони њамосаи халќи тољик «Гўрўѓлї» шабоњат дорад. Такя бар фолклор низ каму беш дар осори адибони ќарни бисти тољик давом карда, ки дар эљодиёти М. Миршакар аз њама бештар идома ёфтааст. Аз солњои сї дар осори ў масалу маќол ва иборатњои халќии фаровон истифода мешаванд, ки аз як тараф таъсири омўзиши суннатњои адабиёти шифоњї ва аз тарафи дигар талаботи адабиёти нав аст. Шоир баъд аз он то солњои њаштоди ќарни бистум ба њикматомўзї рўй овардааст. Ин равиш аз достони «Ливои зафар» оѓоз шуда ва дар достони «Исёни хирад» ба дарљаи баланд расидааст. Рўй овардани Миршакар ба адабиёти шифоњї ва гўишњо боис шудааст, ки забони бархе аз осори шоир бо забони гўишї омехта шавад, ки ин аз хусусиятњои манфї ба њисоб меояд. Халосаи сухан ин ки Миршакар тарафдори нигањ доштани бењтарин суннатњои адабиёти классик ва ба он мувофиќ кардани суннатњои адабиёти шифоњї, адабиёти љањон ва рус будааст.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Мирсаид Миршакар
  • адабиёти њирфаї
  • фолклор
  • суннати «даъвати баќо» дар Бадахшон