%0 Journal Article %T روایتی خاطره‌انگیز از ادیبی نوجو %J رودکی: پژوهش های زبانی و ادبی در آسیای مرکزی %I رایزنی فرهنگی سفارت جمهوری اسلامی ایران در تاجیکستان %Z %A زین‌الدین‌اف, مرتضی %D 2009 %\ 06/01/2009 %V 10 %N 23 %P 79-92 %! روایتی خاطره‌انگیز از ادیبی نوجو %K احمد مخدوم دانش %K رسول هادی‌زاده %K ستاره‌ای در تیره‌شب %R %X ستاره‌ای در تیره‌شب رمان تاریخی نویسنده و دانشمند تاجیک، رسول هادی‌زاده، است که از روزگار یکی از شخصیت‌های معروف و مشهور سدۀ نوزدهم میلادی، احمد دانش، آغاز می‌شود. این رمان حکایتی خاطره‌انگیز است از بیداری اندیشه و افکار ادیب نوخواه و نوجو، احمد دانش که در بخارای شریف انقلاب فکری را بنیان گذاشت. در این رمان که محصول جست‌و‌جو و اندیشه‌های چندین‌سالۀ رسول هادی‌زاده است، مؤلف سیمای احمد دانش را در ارتباط با رویدادهای زمان، احوال اجتماعی- سیاسی، و اقتصادی و فرهنگی بخارا تصویر کرده است؛ بنابراین، سیمای مرکزی این اثر احمد دانش است و همۀ رویدادها با شرکت او سرعت می‌گیرد. هادی‌زاده در این رمان به مقام و نقش تاریخی آرینبورگ، شهر قدیمی اسلامی، در سیاست داخلی و خارجی دولت روسیه، تأکید کرده و پایداری مناسبت‌های تجاری با خانیگری اسلامی، فرستادن گماشته‌های زبان‌دان و صاحب معرفت اسلامی را به دیگر گوشه‌های مسلمان‌نشین، با اسناد و مدارک مستند تصویر نموده است. احمد دانش بعد از بازدید از شهرهای گوناگون روسیه و طرز دولت‌داری روس که کشورهای اسلامی را ضبط کرده بود، به این نتیجه رسید که جامعۀ بخارا نیاز به اصلاحات جدی دارد. این جهت در رمان ستاره‌ای در تیره‌شب با تمام جزئیات و نازکی‌هایش تصویر شده است. احمد مخدوم دانش به مدد سفرهایش به روسیه و صحبت و ملاقات‌هایش با روشن‌فکران و دانشمندان تاتار به این نتیجه رسید که کشورهای اسلامی نیز چون دولت‌های اروپایی باید در تمدن و ترقی نقش داشته باشند و این جهت نیز در رمان هادی‌زاده انعکاس یافته است. %U https://www.rudakijournal.ir/article_21710_0ee153b6294c4f0e6905186e7d96cc24.pdf