@article { author = {Камол, Њамза}, title = {Њисор–нигини пурљилое дар ангуштари Мовароуннањр}, journal = {Journal of Culture, Literacy and Linguistic Researches in Central Asia}, volume = {11}, number = {28}, pages = {63-70}, year = {2010}, publisher = {}, issn = {}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {Њисор дар таркиби давлати Темуриёни авохири садаи понздањуми мелодї аз манотиќе буд, ки имтиёзоти хоссе дошт. Дар ин маќола ба ихтисор дар бораи авзоъи сиёсии авохири садаи понздањум ва авоили садаи шонздањуми Мовароуннањр ва наќши Њисор дар вазъияти сиёсии ин сарзамин ибрози назар шудааст. Дар ибтидо рољеъ ба авзоъи њокимият дар Мовароуннањр, аз љумла Самарќанду Бухоро бањс шудааст ва теъдоде аз њокимони Њисор, ки мавриди њимояти хонадони Темурї буданд, муаррифї шудаанд. Яке аз мавзўъоте, ки дар баррасии авзоъи ин минтаќа дар авоили садаи шонздањум љалби назар мекунад, фољиъаи ќањти Њисор аст. Ин њодиса ѓолибан аз диди пажўњишгарон дур мондааст ва тасвири он љуз дар «Таърихи Рашидї»-и Муњаммадњайдари Дуѓлот, дар дигар манобеъи таърихии марбут ба ин замон дида намешавад. Дар идомаи маќола рољеъ ба талоши бебарор барои ба даст овардан њокимияти аздастрафтаи Темуриён дар Мовароуннањр бањс шудааст. Дар поёни маќола нигоранда пас аз баррасии ваќоеъи мутааддиде, ки дар таърихи мавриди назар дар Мовароуннањр, бавижа водии Њисор рух дода, ба ин натиља расидааст, ки Њисор њамеша ба масобаи нигини пурљилое дар ангуштари Мовароуннањр буда ва дар њар давру замоне њар хонадоне, ки дар Мовароуннањр ба ќудрати сиёсї расида, талош кардааст, ки ин вилоятро дар ихтиёр дошта бошад.}, keywords = {Њисор,Мовароуннањр,Темуриён,садаи понздањи мелодї,вазъияти сиёсї}, title_fa = {حصار، نگین پرجلایی در انگشتر ماوراءالنهر}, abstract_fa = {حصار در ترکیب دولت تیموریان اواخر سدۀ پانزدهم میلادی از مناطقی بود که امتیازات خاصی داشت. در این مقاله به‌اختصار دربارۀ اوضاع سیاسی اواخر سدۀ پانزدهم و اوایل سدۀ شانزدهم ماوراءالنهر و نقش حصار در وضعیت سیاسی این سرزمین، ابرازنظر شده است. در ابتدا راجع به اوضاع حاکمیت در ماوراءالنهر ازجمله سمرقند و بخارا بحث شده است و تعدادی از حاکمان حصار که موردحمایت خاندان تیموری بودند، معرفی شده‌اند. یکی از موضوعاتی که در بررسی اوضاع این منطقه در اوایل سدۀ شانزدهم جلب‌نظر می‌کند، فاجعۀ قحطی حصار است. این حادثه غالباً از دید پژوهشگران به دور مانده است و تصویر آن جز در تاریخ رشیدی محمدحیدر دوغلات، در دیگر منابع تاریخی مربوط به این زمان دیده نمی‌شود. در ادامۀ مقاله راجع به تلاش بابر برای به‌دست آوردن حاکمیت از‌دست‌رفتة‌ تیموریان در ماوراءالنهر بحث شده است. در پایان مقاله، نگارنده پس از بررسی وقایع متعددی که در تاریخ موردنظر در ماوراءالنهر، به‌ویژه وادی حصار، رخ داده، به این نتیجه رسیده است که حصار همیشه به‌مثابۀ‌ نگین پرجلایی در انگشتر ماوراءالنهر بوده و در هر دور و زمانی هر خاندانی که در ماوراءالنهر به قدرت سیاسی رسیده، تلاش کرده است که این ولایت را در اختیار داشته باشد.}, keywords_fa = {حصار,ماوراءالنهر,تیموریان,سدۀ پانزده میلادی,وضعیت سیاسی}, url = {https://www.rudakijournal.ir/article_22447.html}, eprint = {https://www.rudakijournal.ir/article_22447_1c46c4d4e10d09d79cbf82ceb47d94e5.pdf} }