@article { author = {Зайниддинов, Муртазо}, title = {Ривояте хотираангез аз адиби нављў}, journal = {Journal of Culture, Literacy and Linguistic Researches in Central Asia}, volume = {10}, number = {23}, pages = {79-92}, year = {2009}, publisher = {}, issn = {}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {«Ситорае дар тирашаб» романи таърихии нависанда ва донишманди тољик Расул Њодизода аст, ки аз рўзгори яке аз шахсиятњои маъруфу машњури садаи нуздањуми мелодї Ањмади Дониш оѓоз мешавад. Ин роман њикояте хотираангез аст аз бедории андеша ва афкори адиби навхоњ ва нављў Ањмади Дониш, ки дар Бухорои шариф инќилоби фикриро бунён гузошт. Дар ин роман, ки мањсули љустуљў ва андешањои чандинсолаи Расул Њодизода аст, муаллиф симои Ањмади Донишро дар иртибот бо рўйдодњои замон, ањволи иљтимої-сиёсї ва иќтисодию фарњангии Бухоро тасвир кардааст. Бино бар ин, симои марказии  ин асар Ањмади Дониш аст ва њамаи рўйдодњо бо ширкати ў сурат мегирад. Њодизода дар ин роман ба маќом ва наќши таърихии Оренбург, шањри ќадимии исломї дар сиёсати дохилї ва хориљии давлати Русия таъкид карда ва пойдории муносибатњои тиљорї бо хонигарии исломї, фиристодани гумоштањои забондон ва соњибмаърифати исломиро ба дигар гўшањои мусулмоннишин, бо асноду мадорики мустанад тасвир намудааст. Ањмади Дониш баъд аз боздид аз шањрњои гуногуни Русия ва тарзи давлатдории рус, ки кишварњои исломиро забт карда буд, ба ин натиља расид, ки љомеъаи Бухоро ниёз ба ислоњоти љиддї дорад. Ин љињат дар романи «Ситорае дар тирашаб» бо тамоми љузъиёт ва нозукињояш тасвир шудааст. Ањмад махдуми Дониш ба мадади сафарњояш ба Русия ва суњбату мулоќотњояш бо равшанфкрон ва донишмандони тотор ба ин натиља расид, ки кишварњои исломї низ чун давлатњои  аврупої бояд дар тамаддун ва тараќќї наќш дошта бошанд ва ин љињат низ дар романи Њодизода инъикос ёфтааст.}, keywords = {Ањмад махдуми Дониш,Расул Њодизода,«Ситорае дар тирашаб»}, title_fa = {روایتی خاطره‌انگیز از ادیبی نوجو}, abstract_fa = {ستاره‌ای در تیره‌شب رمان تاریخی نویسنده و دانشمند تاجیک، رسول هادی‌زاده، است که از روزگار یکی از شخصیت‌های معروف و مشهور سدۀ نوزدهم میلادی، احمد دانش، آغاز می‌شود. این رمان حکایتی خاطره‌انگیز است از بیداری اندیشه و افکار ادیب نوخواه و نوجو، احمد دانش که در بخارای شریف انقلاب فکری را بنیان گذاشت. در این رمان که محصول جست‌و‌جو و اندیشه‌های چندین‌سالۀ رسول هادی‌زاده است، مؤلف سیمای احمد دانش را در ارتباط با رویدادهای زمان، احوال اجتماعی- سیاسی، و اقتصادی و فرهنگی بخارا تصویر کرده است؛ بنابراین، سیمای مرکزی این اثر احمد دانش است و همۀ رویدادها با شرکت او سرعت می‌گیرد. هادی‌زاده در این رمان به مقام و نقش تاریخی آرینبورگ، شهر قدیمی اسلامی، در سیاست داخلی و خارجی دولت روسیه، تأکید کرده و پایداری مناسبت‌های تجاری با خانیگری اسلامی، فرستادن گماشته‌های زبان‌دان و صاحب معرفت اسلامی را به دیگر گوشه‌های مسلمان‌نشین، با اسناد و مدارک مستند تصویر نموده است. احمد دانش بعد از بازدید از شهرهای گوناگون روسیه و طرز دولت‌داری روس که کشورهای اسلامی را ضبط کرده بود، به این نتیجه رسید که جامعۀ بخارا نیاز به اصلاحات جدی دارد. این جهت در رمان ستاره‌ای در تیره‌شب با تمام جزئیات و نازکی‌هایش تصویر شده است. احمد مخدوم دانش به مدد سفرهایش به روسیه و صحبت و ملاقات‌هایش با روشن‌فکران و دانشمندان تاتار به این نتیجه رسید که کشورهای اسلامی نیز چون دولت‌های اروپایی باید در تمدن و ترقی نقش داشته باشند و این جهت نیز در رمان هادی‌زاده انعکاس یافته است.}, keywords_fa = {احمد مخدوم دانش,رسول هادی‌زاده,ستاره‌ای در تیره‌شب}, url = {https://www.rudakijournal.ir/article_21710.html}, eprint = {https://www.rudakijournal.ir/article_21710_0ee153b6294c4f0e6905186e7d96cc24.pdf} }