رسالۀ «قدوسیه» و انعکاس مسائل عدل و احسان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد زبان و ادبیات فارسی دانشگاه ملی تاجیکستان

چکیده

در تعلیمات دینی و اخلاقی میرسیدعلی همدانی رسالۀ «قدوسیه» که به‌لحاظ حجم خُرد و از نظر مظمون برجسته است، مقام ارزنده دارد. این اثر به باب‌ها تقسیم نشده؛ بلکه موضوعات آن پی‌درپی و با تکرار خطابۀ «ای عزیز» بیان می‌شود. زبان این اثر ساده و موجز است و تناسب کلام، سجع، توصیف عالی و واسطه‌های تصویر، منطق گفتار را پرقوت و شیوۀ بیان را جذاب و گوارا کرده است. در رسالۀ «قدوسیه» مسائل اخلاق حمیده در دین مبین اسلام بررسی شده و مؤلف بر دو راه پاک شدن از گناه و به سعادت اخروی رسیدن تأکید کرده است. به‌طور کلی، دربارۀ محتوای این اثر ارزشمند می‌توان گفت تاروپود اخلاقی این رساله را عدل و عدالت و احسان تشکیل می‌دهد. تعلیمات اخلاقی میرسیدعلی در این رساله براساس مکافات و مجازات عمل در روز قیامت بنیاد شده و این اصول بر ارزش اخلاقی و تعلیمی و تربیتی رساله به‌درجات افزوده است. همچنین، در این اثر آشکاری مضمون، طبیعی بودن بررسی و فصیح بودن نتیجه‌گیری به گفتار میرسیدعلی جذابیت بیشتری بخشیده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Рисолаи «Ќуддусия» ва инъикоси масоили адлу эњсон

نویسنده [English]

  • Аламхон Кўчаров
چکیده [English]

Дар таълимоти динї ва ахлоќии Мирсаййидалии Њамадонї рисолаи «Ќуддусия» , ки ба лињози њаљм хурд ва аз назари мазмун барљаста аст, маќоми арзанда дорад. Ин асар ба бобњо таќсим нашуда, балки мавзўоти он пайдарпай ва бо такрори хитобаи «эй азиз»  баён мешавад. Забони ин асар сода ва мўљаз аст ва таносуби калом, саљъ, тавсифи олї ва воситањои тасвир, мантиќи гуфторро пурќувват ва шеваи баёнро љаззобу гуворо кардааст. Дар рисолаи «Ќуддусия»  масоили ахлоќи њамида дар дини мубини ислом баррасї шуда ва муаллиф бар ду роњ пок шудан аз гуноњ ва ба саодати ухравї расидан таъкид кардааст. Ба таври куллї дар бораи муњтавои ин асари арзишманд метавон гуфт тору пуди ахлоќии ин рисоларо адлу инсофу эњсон ташкил медињад. Таълимоти ахлоќии Мирсаййидалї дар ин рисола бар асоси мукофот ва муљозоти амал дар рўзи ќиёмат бунёд шуда ва ин усул бар арзиши ахлоќию таълимї ва тарбиятии рисола ба дараљот афзудааст. Њамчунин дар ин асар ошкории мазмун, табиї будани баррасї ва фасењ будани натиљагирї ба гуфтори Мирсаййидалї љаззобияти бештаре бахшидааст.
 

کلیدواژه‌ها [English]

  • Мирсаййидалии Њамадонї
  • рисолаи «Ќуддусия»
  • адлу эњсон