ناصرجان معصومی، فرزند برومند حصار

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار

چکیده

ناصرجان معصومی، زادۀ وادی زرنثار حصار و از زمرۀ ادیبان و دانشمندان انگشت‌شمار سدة بیستم است که در پیشرفت ساحه‌های گوناگون علم و فرهنگ تاجیک نقشی برجسته داشته است. خدمت ناصرجان معصومی خصوصاً در رشد و تکامل ادبیات‌شناسی فوق‌العاده بزرگ است. چشم‌انداز ادبیات‌شناسی او بسیار وسیع بوده است و دوره‌ها و مسئله‌های گوناگون ادبیات کلاسیک و معاصر تاجیک را دربرمی‌گیرد. حافظ یکی از شاعرانی است که ناصرجان به او اهمیت ویژه داده و در ارزیابی اشعار و تحلیل اندیشه و عقاید او راه میانه پیموده است. ادبیات سدة ۱۶-۱۹ میلادی نیز توجه ناصرجان را به خود جلب کرده و با تحقیق در این دوره کتاب ادبیات تاجیک در عصر ۱۷ و نیمۀ اول عصر نوزده را تألیف کرده است. او در این کتاب این نکته را به اثبات رسانده که در عصر هجدهم و نیمۀ اول عصر نوزدهم، ادبیات تاجیک اساساً در بخارا، قوقند و خیوه رواج داشته است. وی با دقت‌نظر توانسته است خصوصیت‌های هریک از این دایر‌های ادبی را نشان دهد و نمایندگان آن‌ها را معرفی کند. صدرالدین عینی، ابوالقاسم لاهوتی و میرزا تورسون‌زاده از دیگر ادیبانی هستند که ناصرجان به آن‌ها توجه نشان داده است. تحقیق در ادبیات روس، و پیوند روش‌های تحقیق ادبیات‌شناسی و زبان‌شناسی از دیگر موضوعات موردتوجه ناصرخان معصومی بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Носирљон Маъсумї–фарзанди баруманди Њисор

نویسنده [English]

  • Мирзо Муллоањмад
چکیده [English]

Носирљон Маъсумї, зодаи водии зарнисори Њисор ва аз зумраи адибон ва донишмандони ангуштшумори садаи бистум аст, ки дар пешрафти соњањои гуногуни илму фарњанги тољик наќше барљаста доштааст. Хидмати вай хусусан дар рушду такомули адабиётшиносї фавќулъода бузург аст. Чашмандози адабиётшиносии ў бисёр васеъ будааст ва даврањову масъалањои гуногуни адабиёти классик ва муосири тољикро дар бар мегирад. Њофиз яке аз шоиронест, ки Маъсумї ба ў ањаммияти вижа дода ва дар арзёбии ашъор ва тањлили андешаву аќоиди ў роњи миёна паймудааст. Адабиёти садаи 16-19 мелодї низ таваљљуњи ўро ба худ љалб карда ва бо тањќиќ дар ин давра китоби «Адабиёти тољик дар аср 17 ва нимаи аввали аср 19»-ро таълиф кардааст. Ў дар ин китоб ин нуктаро ба исбот расонда, ки дар асри њаждањум ва нимаи аввали асри нуздањум адабиёти тољик асосан дар Бухоро, Хўќанд ва Хева ривољ доштааст. Вай бо диќќати назар тавонистааст хусусиятњои њар яке аз ин доирањои адабиро нишон дињад ва намояндагони онњоро муаррифї кунад. Садриддин Айнї, Абулќосим Лоњутї ва Мирзо Турсунзода аз дигар адибоне њастанд, ки Маъсумї ба онњо таваљљуњ нишон додааст. Тањќиќ дар адабиёти рус ва пайванди равишњои тањќиќи адабиётшиносї ва забоншиносї аз дигар мавзўъоти мавриди таваљљуњи Носирљон Маъсумї будааст.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Њисор
  • Носирљон Маъсумї
  • адабиётшиносї