جز خاموشی علاجی‌ دیگر نداشت...

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد دانشگاه روزنامه‌نگاری دانشگاه ملّی تاجیکستان

چکیده

رحیم هاشم، ادبیات‌شناس، مترجم، روزنامه‌نگار و محرّر معروف تاجیک، در سال 1908م متولد شد و در سمرقند به کمال رسید. جوانی او مقارن با دورانی است که در این مرکز باستانی فارسی‌زبانان تحول و دگرگونی‌های چشمگیری رخ داده بود. رحیم هاشم در رشد و نمو مکتب و معارف، مطبوعات و نشریات، و علم و ادبیات تاجیک خدمات ارزشمندی را به انجام رسانده است. او با هدایت استادش، صدرالدین عینی، در مطبوعات نوتأسیس تاجیک در سمرقند مثل آواز تاجیک، رهبر دانش و نشریات دولتی تاجیکستان فعالانه شرکت داشته است. وی در بحث‌های مطبوعات در آن سال‌ها راجع به زبان تاجیکی و راه و اصول ساده و عامه‌فهم کردن زبان مطبوعات شرکت ورزید و مقاله‌هایی در این زمینه تألیف کرد. رحیم هاشم نه‌تنها در رشد و تعالی مطبوعات و نشریات نوتأسیس تاجیک خدمت ارزنده کرده، بلکه اولین مقاله‌ها راجع به تاریخ مطبوعات تاجیک را نیز نوشته است. بخش دیگر فعالیت رحیم هاشم مربوط به ترجمة آثار پیشوایان و بنیادگذاران دولت شوروی  و ادیبان خلق‌های جهان است که اولین ترجمه‌های وی در سال‌های دهة بیست سدة بیست در مطبوعات و نشریات نوتأسیس تاجیک به طبع ‌رسیدند. رحیم هاشم راجع به فن ترجمه و مهارت مترجمان نیز چند مقاله منتشر کرده است. او همچنین مؤلف کتاب‌های درسی و تدوینگر کتاب‌های خوانش برای طلبگان مکاتب تحصیلات همگانی بوده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Ҷуз хомўшӣ илољи дигар надошт...

نویسنده [English]

  • Пайванди Гулмуродзода
چکیده [English]

Рањим Њошим, адабиётшинос, мутарљим, рўзноманигор ва муњаррири маъруфи тољик, дар соли 1908 мелодӣ мутаваллид шуд ва дар Самарќанд ба камол расид. Љавонии ў муќорин бо давронест, ки дар ин маркази бостонии форсизабонон тањаввул ва дигаргунињои чашмгире рух дода буд. Рањим Њошим дар рушду нумуи мактабу маориф, матбуот ва нашриёт ва илму адабиёти тољик хадамоти арзишмандеро ба анљом расондааст. Ў бо њидояти устодаш Садриддини Айнї, дар матбуоти навтаъсиси тољик дар Самарќанд мисли “Овози тољик”, “Рањбари дониш” ва Нашриёти давлати Тољикистон фаъолона ширкат доштааст. Вай дар бањсњои матбуот дар он солњо рољеъ ба забони тољикї ва роњу усули сода ва оммафањм кардани забони матбуот ширкат варзид ва маќолањое дар ин замина таълиф кард. Рањим Њошим на танњо дар рушди матбуот ва нашриёти навтаъсиси тољик хидмат арзанда карда, балки аввалин маќолањо рољеъ ба таърихи матбуоти тољикро низ навиштааст. Бахши дигари фаъолияти Рањим Њошим марбут ба тарљумаи осори пешвоён ва бунёдгузорони давлати Шўравї  ва адибони халќњои љањон аст, ки аввалин тарљумањои вай дар солњои дањаи бист садаи бист дар матбуот ва нашриёти навтаъсиси тољик ба табъ расиданд. Рањим Њошим рољеъ ба фанни тарљума ва мањорати мутарљимон низ чанд маќола мунташир кардааст. Ў њамчунин муаллифи китобњои дарсї ва тадвингари китобњои хониш барои талабагони макотиби тањсилоти њамагонӣ будааст.