پیرامون رسانه‌های خصوصی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار

چکیده

پس از استقلال تاجیکستان و درپی تصویب سلسلۀ قانون‌ها دربارۀ واسطه‌های اخبار عموم، واسطه‌های اخبار تاجیکستان به جهان مطبوعات آزاد گام نهاد. نظریه‌پردازان صرفاً با اشاره به جهت‌های منفی مطبوعات آزاد، از جنبه‌های مثبت آن صرف‌نظر کرده‌اند؛ حال‌آنکه بارزترین ویژگی این جریان تأمین آزادی بیان است. در این مقاله که دربارۀ رسانه‌های خصوصی تاجیکستان به نگارش درآمده، نویسنده پس از تبیین وضعیت مطبوعات تاجیک در دورۀ حاکمیت شوروی، به بحث مطبوعات آزاد پس از فروپاشی پرداخته است. در اواخر سال ۱۹۹۰م، اندکی پیش از فروپاشی اتحاد شوروی در تاجیکستان، نظام مطبوعات حزبی و شوروی از میان رفت و زمینه برای تأسیس مطبوعات خصوصی به‌وجود آمد. رشد وسایل ارتباط همگانی خصوصی در تاجیکستان طی بیست سال اخیر چهار مرحله را پشت‌ سر گذاشته است: در مرحلۀ اول، نشریات خصوصی تاجیکستان چون دارای ویژگی‌های سیاسی بودند، با سرِ کار آمدن حکومت نو یا متوقف شدند یا بیرون از تاجیکستان به انتشار ادامه دادند. دومین دورۀ نشریات خصوصی تاجیکستان به نیمۀ دوم سال‌های نود، یعنی زمانی که اوضاع اجتماعی و سیاسی تاجیکستان نسبتاً آرام شده بود، مربوط است. وضع مطبوعات خصوصی تاجیکی در قرن ۲۱ در مرحله‌های سوم و چهارم رشد قرار دارد. مرحلۀ سوم تا پاییز سال ۲۰۰۴م ادامه داشت و مجله‌های مختلفی در این دوره به‌چاپ رسید. مرحلۀ چهارم که دورۀ آرام رشد واسطه‌های اخبار عموم در تاجیکستان است، از سال ۲۰۰۵م آغاز شده است و تا به امروز ادامه دارد. به‌طورکلی واسطه‌های اخبار عموم در همۀ بخش‌های سیاسی، اجتماعی و فرهنگی جامعه کم‌و‌بیش مؤثرند. مطبوعات، رادیو و تلویزیون نیز که جزء مالکیت خصوصی‌اند، در چهارچوب قانون هر مطلب و نظری را که می‌پسندند، درج و تبلیغ می‌کنند. نگارندۀ مقاله در پایان یادآوری کرده که وظیفۀ رسانه‌های هر کشور در آن است که با به‌کار گرفتن زبان رسمی کتابی کشور خود برای تبلیغ آن مساعدت کنند.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Перомуни расонањои хусусӣ

نویسنده [English]

  • Иброњим Усмонов
چکیده [English]

Пас аз истиќлоли Тољикистон ва дар пайи тасвиби силсилаи ќонунњо дар бораи воситањои ахбори умум, воситањои ахбори Тољикистон ба љањони матбуоти озод гом нињод. Назарияпардозон сирфан бо ишора ба љињатњои манфии матбуоти озод, аз љанбањои мусбати он сарфи назар кардаанд. Њол он ки боризтарин вежагии ин љараён таъмини озодии баён аст. Дар ин маќола, ки дар бораи расонањои хусусии Тољикистон ба нигориш даромада, нависанда пас аз баёни вазъияти матбуоти тољик дар давраи њокимияти шўравї, ба бањси матбуоти озод пас аз фурўпошӣ пардохтааст. Дар авохири соли 1990 мелодӣ, андаке пеш аз фурўпошии Иттињоди шўравї дар Тољикистон низоми матбуоти њизбї ва Шўравї аз миён рафт ва замина барои таъсиси матбуоти хусусӣ ба вуљуд омад. Рушди васоили иртиботи њамагонии хусусӣ дар Тољикистон тайи бист соли ахир чањор марњаларо пушти сар гузоштааст. Дар марњалаи аввал, нашриёти хусусии Тољикистон чун дорои вежагињои сиёсӣ буданд, бо сари кор омадани њукумати нав ё мутаваќќиф шуданд ё берун аз Тољикистон ба интишор идома доданд. Дувумин давраи нашриёти хусусии Тољикистон ба нимаи дувуми солњои навад, яъне замоне, ки авзои иљтимої ва сиёсии Тољикистон нисбатан ором шуда буд, марбут аст. Вазъи матбуоти хусусии тољик дар ќарни 21 дар марњалањои севум ва чањоруми рушд ќарор дорад. Марњалаи севум то тирамоҳи соли 2004 мелодӣ идома дошт ва маљаллањои мухталифе дар ин давра ба чоп расид. Марњалаи чањорум, ки давраи ороми рушди воситањои ахбори омма дар Тољикистон аст, аз соли 2005 мелодӣ оѓоз шудааст ва то ба имрўз идома дорад. Ба таври куллӣ воситањои ахбори омма дар њамаи бахшњои сиёсї, иљтимої ва фарњангии љомеа каму беш муассиранд. Матбуот, радио ва телевизион низ, ки љузъи моликияти хусусианд, дар чањорчӯби ќонун њар матлаб ва назареро, ки меписанданд, дарљу таблиѓ мекунанд. Нигорандаи маќола дар поён ёдоварӣ карда, ки вазифаи расонањои њар кишвар дар он аст, ки бо ба кор гирифтани забони расмии китобии кишвари худ барои таблиѓи он мусоидат кунанд.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Тољикистон
  • расонањои хусусї
  • матбуоти озод
رودکی: پژوهش های زبانی و ادبی در آسیای مرکزی
دوره 8، شماره 17
دی 1386
صفحه 45-58

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار