شورش صوفیان در ختلان در سال 826 هجری قمری

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار

چکیده

میرسیدعلی همدانی در سال 773ق/1372م، یعنی دو سال بعد از به تخت نشستن امیرتیمور در فرارود، به ختلان آمده و ساکن شده بود. گذشت زمان و محبوبیت بیش از حد سیدعلی‌ بخل و حسد شیوخ محلی را برانگیخت و موجبات خروج سیدعلی همدانی از ختلان و سفر او به کشمیر را فراهم کرد. بعد از وفات سیدعلی همدانی در سال 786ق/1384م خرقۀ ولایت و جانشینی وی به دامادش، خواجه‌اسحاق، رسید. در بین مریدان خواجه دو نفر، یعنی شیخ‌محمد نوربخش و سید‌عبدالله برزش‌آبادی، مشهور شدند. خواجه‌اسحاق در سال 826ق/1423م محمد نوربخش را به خروج و شورش علیه شاهزادۀ تیموری، شاهرخ‌میرزا، فراخواند. سبب شورش صوفیان نزاع عقیدتی بود؛ اما به‌دلیل عدم‌ پشتیبانی عبدالله برزش‌آبادی و طرفدارانش در نبرد علیه شاهرخ‌میرزا به‌سبب غرور و خودنمایی محمد نوربخش که خود را «مهدی آخر زمان» و «امام» اعلام کرده بود، خواجه‌اسحاق و محمد نوربخش و مریدانشان در این نبرد شکست خوردند. شایان ذکر است که در خاتمۀ این نبرد خواجه‌اسحاق و برادرش کشته شدند؛ اما محمد نوربخش پس از اسارت، ابتدا به هرات و از آنجا به شیراز فرستاده شد و در آنجا به کوشش ابراهیم‌سلطان آزاد شد و به عراق و بعد به کردستان رفت.

کلیدواژه‌ها

عنوان مقاله [English]

Шӯриши сӯфиён дар Хатлон дар соли 1423 Замира Ѓаффорова \ Назаре ба равобити адабии

نویسنده [English]

  • Ѓолиб Ѓоибов
چکیده [English]

Мир Саййидалии Њамадонї дар соли 773ќ/1372м, яъне ду сол баъд аз ба тахт нишастани амир Темур дар Фарорўд ба Хатлон омадаву сокин шуда буд. Гузашти замон ва мањбубияти беш аз њадди Саййидалї бухлу њасади шуюхи мањаллиро барангехт ва мўљиботи хурўљи Сайидалии Њамадонї аз Хатлон ва сафари ў ба Кашмирро фароњам кард. Баъд аз вафоти Саййидалии Њамадонї дар соли 784ќ/1386м . хирќаи вилоят ва љонишинии вай ба домодаш Хоља Исњоќ расид. Дар байни муридони хоља ду нафар, яъне Шайх Муњаммади Нурбахш ва Саййид Абдуллоњи Барзишободї машњур шуданд. Хоља Исњоќ дар соли 826ќ/1423м. Муњаммади Нурбахшро ба хурўљ ва шўриш алайњи шоњзодаи Темурї-Шоњрухмирзо фаро хонд. Сабаби шўриши сўфиён низоъи аќидатї буд. Аммо ба далели адами пуштибонии Абдуллоњи Барзишободї ва тарафдоронаш дар набард алайњи Шоњрхмирзо ба сабаби ѓуруру худнамоии Муњаммади Нурбахш, ки худро «Мањдии охирзамон» ва «имом» эълом карда буд, Хоља Исњоќ ва Муњаммади Нурбахш ва муридонишон дар ин набард шикаст хўрданд. Шоёни зикр аст, ки дар хотимаи ин набард Хоља Исњоќ ва бародараш кушта шуданд. Аммо Муњаммади Нурбахш пас аз асорат ибтидо ба Њирот ва аз он љо ба Шероз фиристода шуд ва дар он љо ба кўшиши Иброњимсултон озод шуд ва ба Ироќ ва баъд ба Курдистон рафт.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Хоља Исњоќ
  • Муњаммади Нурбахш
  • Абдуллоњи Барзишободї
  • шўриши сўфиён
  • назаре ба равобити адабии Хатлон ва Њинд
رودکی: پژوهش های زبانی و ادبی در آسیای مرکزی
دوره 7، شماره 11
تیر 1385
صفحه 85-96

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار