تاریخ سیاسی ختلان در ظفرنامه شرف‌الدین علی یزدی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار

چکیده

آثار تاریخی- ادبی که از قرون گذشته برجای مانده‌اند، توانسته‌اند تا اندازه‌ای شرایط و اوضاع سیاسی، اجتماعی و جغرافیایی دورۀ خویش را بیان کنند. ظفرنامه شرف‌الدین علی یزدی نیز نمونه‌ای از بهترین اثرهای تاریخی به‌شمار می‌رود که بین سال‌های 1419-1424م براساس اسناد رسمی درباری و نقل هم‌صفان تیمور لنگ نگاشته شده و در آن به وقایع سیاسی، حاکمان و واحد‌های معموری و جغرافی ختلان که یکی از ولایت‌های مهم و استراتژیک ماوراءالنهر محسوب می‌شود، پرداخته شده است. شرف‌الدین علی یزدی در این اثر دبارۀ جزئیات و نیز راجع به وضعیت عمومی ماوراءالنهر دورۀ تیموریان اخباری مهم ارائه می‌کند. بدین ترتیب به‌نظر می‌آید که ظفرنامه در تحقیق تاریخ سیاسی و جغرافیایی ختلان سدۀ چهاردهم میلادی و همچنین تکمیل پژوهش کتیبۀ سنگ قبر امیرمحمد برلاس در شهر کولاب منبعی مهم به‌شمار می‌رود که در آن مراکز مهم و استراتژیک ختلان- مُنْک، سالِ سرای، وخش، آقسرای، دشت کُلَک (دَنْقَره امروزه) و بلجوان ذکر شده‌اند.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Пиромуни афсонаҳои мардуми Кӯлоб Абдувалї Шарифзода (Шарифов)\ Таърихи сиёсии

نویسنده [English]

  • Равшан Рањмонї
چکیده [English]

Осори таърихї-адабї, ки аз ќуруни гузашта бар љой мондаанд, тавонистаанд то андозае шароит ва авзоъи сиёсї, иљтимої ва љуѓрофиёии давраи хешро баён кунанд. «Зафарнома»-и Шарафуддин Алии Яздї низ намунае аз бењтарин асарњои таърихї ба шумор меравад, ки байни солњои 1419-1424 м. бар асоси асноди расмии дарборї ва наќли њамсафони Темури Ланг нигошта шуда ва дар он ба ваќоеъи сиёсї, њокимон ва воњидњои маъмурї ва љуѓрофии Хатлон, ки яке аз вилоятњои муњимму стратегии Мовароуннањр мањсуб мешавад, пардохта шудааст. Шарафуддин Алии Яздї дар ин асар дар бораи љузъиёт ва низ рољеъ ба вазъияти умумии Мовароуннањри давраи Темуриён ахборе муњим ироа мекунад. Бад-ин тартиб ба назар меояд, ки «Зафарнома» дар тањќиќи таърихи сиёсї ва љуѓрофиёии Хатлони садаи чањордањуми мелодї ва њамчунин такмили пажўњиши катибаи санги ќабри амир Муњаммади барлос дар шањри Кўлоб манбае муњим ба шумор меравад, ки дар он марокизи муњимму стратегии Хатлон–Мунк, Сойи сарой, Вахш, Оќсарой, Дашти калак (Данѓараи имрўза) ва Балљувон зикр шудаанд.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Хатлон
  • «Зафарнома»
  • Шарафуддин Алии Яздї