ادیبی از ملک کوهستان تاجیکستان

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار

چکیده

محمدیار ونجی از ادیبان مردمی کوهستان درواز تاجیکستان است که زندگی‌اش در نیمۀ دوم عصر نوزدهم میلادی و اول سدۀ بیستم گذشته است. اگرچه تا به امروز آثار ادبی این شاعر گردآوری نشده،‌ میراث او باعث آفریده شدن بسیاری مقالات و مجموعۀ شعرها شده است. در کار گردآوری آثار این ادیب عالمان بسیاری کوشیده‌اند که در این میان خدمت دانشمندان افغانستان نظررس است. راجع به زندگی این شاعر بااستعداد تا دورۀ شوروی معلوماتی در دست نیست؛ بنابراین، هرکس اندیشۀ خود را در این زمینه بیان کرده که در این مقاله به بخشی از این نظرات اشاره شده است. یکی از آثار مهم ملایار که اخیراً دست‌نویس آن یافت شده، شرحی است که بر مهم‌ترین ابیات بیدل دهلوی نوشته است. این بیاض عبارت از ۱۴۱ صفحه است که با خط خوانا ازجانب شاعر انشا شده است. این موضوع به‌نوبۀ خود ادعای کسانی را که ملایار را بی‌سواد دانسته‌اند، باطل می‌کند. از دیگر عوامل شهرت ملایار در کنار اشعار والا و دلپسندش، بدیهه‌گویی او در میان طبقات مردم است و این هردو موضوع، یعنی سرودن اشعار والا و بدیهه‌گویی، شهرتی بی‌مثالی را نصیب این شاعر کرده است.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Адибе аз мулки кӯҳистони Тоҷикистон

نویسنده [English]

  • Салом Нуриёни Баравнӣ Сиддиқи Муборакшоҳ
چکیده [English]

Муллоёри Ванљї аз адибони мардумии кўњистони Дарвози Тољикистон аст, ки зиндагияш дар нимаи дувуми ќарни нуздањум ва аввали садаи бистуми мелодӣ гузаштааст. Агарчи то ба имрўз осори адабии ин шоир гирдоварї нашуда, мероси ў боиси офарида шудани бисёре маќолот ва маљмўаи шеърњо шудааст. Дар кори гирдоварии осори ин адиб олимони бисёре кўшидаанд, ки дар ин миён хидмати донишмандони Афѓонистон назаррас аст. Рољеъ ба зиндагии ин шоири боистеъдод то давраи Шўравї маълумоте дар даст нест. Бино бар ин њар кас андешаи худро дар ин замина баён карда, ки дар ин маќола ба бахше аз ин назарот ишора шудааст. Яке аз осори муњимми Муллоёр, ки ахиран дастнависи он ёфт шуда, шарњест, ки бар муњимтарин абёти Бедили Дењлавї навиштааст. Ин баёз иборат аз 141 сафња аст, ки бо хатти хоно аз љониби шоир иншо шудааст. Ин мавзўъ ба навбаи худ иддиои касонеро, ки Муллоёрро бесавод донистаанд, ботил мекунад. Аз дигар авомили шуњрати Муллоёр дар канори ашъори волову дилписандаш бадењагўии ў дар миёни табаќоти мардум аст ва ин њар ду мавзўъ, яъне сурудани ашъори воло ва бадењагўї шуњрате бемисолеро насиби ин шоир кардааст.

کلیدواژه‌ها [English]

  • Муллоёри Ванљї
  • Дарвози Тољикистон
  • шеър
  • Адими Шуѓнонї
  • шоири озурда