رودکی و خیام

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استاد

چکیده

در میان سخندانان و اندیشه‌وران ایرانی، خیام یکی از بزرگانی است که وجوه شباهت‌های مضمونی و فکری او را با رودکی می‌توان موضوع سخن قرار داد. عمدۀ مسائل و موضوعاتی که در شعر خیام مطرح است، به‌عنوان اصول اولیۀ دستگاه فلسفی در اندیشه و حکمت خسروانی و فرهنگ آریایی دیده می‌شود. بنیاد و اساس حکمت خسروانی و بن‌مایه‌های فلسفی، شفاف‌تر از همه جا، در شعر رودکی تبلور یافته است؛ همان که در شعر خیام کاملاً به‌صورت فلسفی و مشخص مطرح شده است. در این مقاله، عناصری از این افکار فلسفی که در شعر رودکی و خیام مشترک است، با ذکر شاهدمثال‌هایی از هردو شاعر موردبحث و مقایسه قرار گرفته است. نتیجۀ بحث آن است که رودکی سرسلسلۀ اندیشه‌ورانی از فرهنگ ایرانی است که در قلمروی شعر فارسی با تکیه بر اصالت‌های فرهنگی کهن به جهان و آفرینش می‌نگرد و در پیکار بی‌سرانجام اهریمن و اهورا، همواره اهورایی می‌اندیشد. این سلسله که آغازگر آن رودکی است، در خیام به اوج می‌رسد.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Рўдакї ва Хайём

نویسنده [English]

  • mohamad Jafar Yahaghi
چکیده [English]

Дар миёни сухандонон ва андешаварони эронї Хайём яке аз бузургонест, ки вуљўњи шабоњатњои мазмунї ва фикрии ўро бо Рўдакї метавон мавзўи сухан ќарор дод. Умдаи масоилу мавзўоте, ки дар шеъри Хайём матрањ аст, ба унвони усули аввалияи дастгоњи фалсафї дар андеша ва њикмати хусравонї ва фарњанги ориёї дида мешавад. Бунёд ва асоси њикмати хусравонї ва бунмояњои фалсафї шаффофтар аз њама љо дар шеъри Рўдакї табалвур ёфтааст, њамон ки дар шеъри Хайём комилан ба сурати фалсафї ва мушаххас матрањ шудааст. Дар ин маќола аносире аз ин афкори фалсафї, ки дар шеъри Рўдакї ва Хайём муштарак аст, бо зикри шоњидмсолњое аз њар ду шоир мавриди бањсу муќоиса ќарор гирифтааст. Натиљаи бањс он аст, ки Рўдакї сарсилсилаи андешавароне аз фарњанги эронист, ки дар ќаламрави шеъри форсї бо такя бар асолатњои фарњанги куњан ба љањон ва офариниш менигард ва дар пайкори бесаранљоми Ањриман ва Ањуро њамвора ањурої меандешад. Ин силсила, ки оѓозгари он Рўдакист, дар Хайём ба ављ мерасад.

کلیدواژه‌ها [English]

  • андешаи хусравонї
  • Рўдакї
  • Хайём