پژوهش پیرامون یک شعر رودکی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار

چکیده

این مقاله برآن است تا براساس منابع و مجموعه‌های اشعار رودکی دربارۀ متن یکی از اشعار او با مطلع «ای آنکه غمگنی و سزاواری/ واندر نهان سرشک همی‌باری» پژوهشی به‌انجام رساند. سرچشمه‌ها و مجموعه‌هایی که در این پژوهش استفاده شده‌اند، عبارت‌اند از: تاریخ بیهقی، تذکرۀ مجمع‌الفصحا، دیوان رودکی، نسیم مولیان، شعر رودکی و برگزیدۀ اشعار رودکی. در نسخه‌های مذکور تعداد ابیات این شعر از هشت تا دوازده ذکر گردیده است. ترتیب ابیات نیز متفاوت و دارای گوناگون‌خوانی‌های زیادی است. این مقاله با اساس قرار دادن متن مضبوط در تاریخ بیهقی که در میان منابع مذکور از همه قدیمی‌تر و شامل همۀ ابیات (دوازده بیت) است، به متن‌شناسی و مقابلۀ ابیات با مجموعه‌های یاد‌شده پرداخته و به این نتیجه رسیده است که شعر مورد نظر در تاریخ بیهقی را با عوض کردن واژۀ «ترسم» به ترکیب «بر رسم» و تغییر جای مصراع‌های دوم در ابیات ده و یازده می‌توان همچون متن صحیح به اعتبار گرفت.

کلیدواژه‌ها


عنوان مقاله [English]

Пажўњиш пиромуни як шеьри Рўдакї

نویسنده [English]

  • Мисбоњиддин Мањмудзода
چکیده [English]

Ин маќола бар он аст, то бар асоси манобеъ ва маљмўањои ашъори Рўдакї дар бораи матни яке аз ашъори ў бо матлаъи «Эй он ки ѓамгинию сазоворї/ В-андар нињон сиришк њамеборї» пажўњише ба анљом расонад. Сарчашмањо ва маљмўањое, ки дар ин пажўњиш истифода шудаанд, иборатанд аз: «Таърихи Байњаќї», тазкираи «Маљмаъу-л-фусањо», девони Рўдакї, «Насими Мўлиён», «Шеъри Рўдакї» ва «Баргузидаи ашъори Рўдакї». Дар нусхањои мазкур теъдоди абёти ин шеър аз њашт то дувоздањ зикр гардидааст. Тартиби абёт низ мутафовит ва дорои гуногунхонињои зиёдест. Ин маќола бо асос ќарор додани матни мазбут дар «Таърихи Байњаќї», ки дар миёни манобеъи мазкур аз њама ќадимитар ва шомили њамаи абёт (дувоздањ байт) аст, ба матншиносї ва муќобилаи абёт бо маљмўањои ёдшуда пардохтаву ба ин натиља расидааст, ки шеъри мавриди назар дар «Таърихи Байњаќї»-ро бо иваз кардани вожаи «тарсам» ба таркиби «барсам» ва таѓйири љойи мисроъњои дувум дар абёти дањ ва ёздањ метавон њамчун матни сањењ ба эътибор гирифт.