@article { author = {Алимардон, Амрияздони}, title = {Муҳаммадлиқо – сарояндаи зиндагии инсон ва ишқи поку ахлоқи ҳамида}, journal = {Journal of Culture, Literacy and Linguistic Researches in Central Asia}, volume = {7}, number = {10}, pages = {65-84}, year = {2006}, publisher = {}, issn = {}, eissn = {}, doi = {}, abstract = {Муњаммадлиќо аз шоирони тољик аст, ки бештари њаёти ў дар даврони пурнишебуфароз, ноором ва пур аз њодисањои сиёсї ва иљтимоии Осиёи Миёна дар нимаи дувуми ќарни нуздањум ва нимаи аввали ќарни бистум сипарї шудааст. Ин маќола шарњи мухтасаре аз зиндагонї ва шахсияти ин шоир ва низ ашъори арзандаи ўст. Вай дар соли 1294 ќ. дар рустои Ёгеди кўњистони Бадахшон ба данё омад. Баъд аз фарогирии хондан ва навиштан ба улуми шаръї ва маорифи илоњї ва љараёнњои тасаввуф таваљљуњ нишон дод, ки ин мафоњим ба вуфур дар ашъораш инъикос ёфтааст. Тибќи таъкиди шоир дар «Соќинома»-аш ба назар мерасад њангоми тартиб додани девони ашъор 35 сол доштааст. Дар авоили солњои сии ќарни бистум, ки дар Шўравї маъракаи инќилоби маданї ба љўшу хурўш мегузашт, Муњаммадлиќо бо туњмати бадхоњон мавриди таъќиб ќарор гирифт ва ночор шуд бо хонаводааш ба он сўи дарёи Панљ бигурезад. Ин таъќибу гурез ба ин љо хатм нашуд ва баъдњо низ зиндагї шоир ва хонаводаашро бо душворињои зиёде мувољињ кард. Бозтоби ин нооромињо ва яъсу ноумедиро дар ашъори шоир метавон мушоњида намуд. Аз ашъори Муњаммадлиќо ду девон ва њамчунин ќитъањои зиёди машќи хат дар даст аст, ки то синни шастсолагии ў таълиф шудааст. Ончи мусаллам аст, Муњаммадлиќо шоири баркамол ва пурмањсул буда ва дар анвоъи ќолабњои шеърї мисли ѓазал, рубої, ќитъа, маснавї ва... се девон навишта, ки бештари онњо ѓазалиёти бо мавзўи ишќи илоњї аст. Дар осори шоир ба баёни масоили ахлоќї низ диќќати фаровон шудааст ва таќрибан њељ шеъре ёфт намешавад, ки дар иртибот бо масоили ахлоќї набошад.}, keywords = {Муњаммадлиќо,зиндагонї,осор,забони хома то дам мезанад,бар захм шамшер аст}, title_fa = {محمدلقا، سرایندۀ بزرگی انسان و عشق پاک و اخلاق حمیده}, abstract_fa = {محمدلقا از شاعران تاجیک است که بیشتر حیات او در دوران پرنشیب‌وفراز، ناآرام و پر از حادثه‌های سیاسی و اجتماعی آسیای میانه در نیمۀ دوم عصر نوزدهم و نیمۀ اول عصر بیستم سپری شده است. این مقاله شرح مختصری از زندگانی و شخصیت این شاعر و نیز اشعار ارزندۀ اوست. وی در سال ۱۲۹۴ق در روستای یاکید کوهستان بدخشان به‌‌دنیا آمد. بعد از فراگیری خواندن و نوشتن به علوم شرعی و معارف الهی و جریان‌های تصوف توجه نشان داد که این مفاهیم به‌وفور در اشعارش انعکاس یافته است. طبق تأکید شاعر در «ساقی‌نامه»اش به‌نظر می‌رسد هنگام ترتیب دادن دیوان اشعار ۳۵ سال داشته است. در اوایل سال‌های سی عصر بیستم که در شوروی معرکۀ انقلاب مدنی به جوش و خروش می‌گذشت، محمدلقا با تهمت بدخواهان مورد تعقیب قرار گرفت و ناچار شد با خانواده‌اش به‌ آن سوی دریای پنج بگریزد. این تعقیب و گریز به اینجا ختم نشد و بعدها نیز زندگی شاعر و خانواده‌اش را با دشواری‌های زیادی مواجه کرد. بازتاب این ناآرامی‌ها و یأس و ناامیدی را در اشعار شاعر می‌توان مشاهده نمود. از اشعار محمدلقا دو دیوان و همچنین قطعه‌های زیاد مشق خط در دست است که تا سن شصت‌سالگی او تألیف شده است. آنچه مسلم است محمدلقا شاعری پرکمال و پرمحصول بوده و در انواع قالب‌های شعری مثل غزل، رباعی، قطعه، مثنوی و... سه دیوان نوشته که بیشتر آن‌ها غزلیاتی با موضوع عشق الهی است. در آثار شاعر به بیان مسائل اخلاقی نیز دقت فراوان شده است و تقریباً هیچ شعری یافت نمی‌شود که در ارتباط با مسائل اخلاقی نباشد.}, keywords_fa = {محمدلقا,زندگانی,آثار}, url = {https://www.rudakijournal.ir/article_20190.html}, eprint = {https://www.rudakijournal.ir/article_20190_60d66e82673b94c14b09583755492c0d.pdf} }